Άρθρα - Νομολογία

Σημαντική απόφαση επιτυχίας του γραφείου μας στο Δίκαιο Ιδιωτικής Ασφάλισης – Ασφάλεια Υγείας (ακυρότητα καταγγελία του ασφαλιστηρίου από την ασφαλιστική εταιρεία – υποχρέωση αποζημίωσης του ασφαλισμένου-έννοια παράβασης ασφαλιστικού βάρους ασφαλισμένου)

ΤΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

ΤΜΗΜΑ ΕΜΠΟΡΙΚΟ

ΤΟ ΠΟΛΥΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

(…)

Στις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 2496/1997, «Ασφαλιστική σύμβαση, τροποποιήσεις της νομοθεσίας για την ιδιωτική ασφάλιση και άλλες διατάξεις», που αναφέρονται στις νόμιμες προσυμβατικές ανακοινώσεις, ορίζονται τα εξής: «Κατά τη σύναψη της σύμβασης, ο λήπτης της ασφάλισης υποχρεούται να δηλώσει στον ασφαλιστή κάθε στοιχείο ή περιστατικό που γνωρίζει, το οποίο είναι αντικειμενικά ουσιώδες για την εκτίμηση του κινδύνου, καθώς επίσης να απαντήσει σε κάθε σχετική ερώτηση του ασφαλιστή. Στοιχεία και περιστατικά, για τα οποία ο ασφαλιστής έθεσε σαφείς γραπτές ερωτήσεις, τεκμαίρεται ότι είναι τα μόνα τα οποία επηρεάζουν την από μέρους του εκτίμηση και αποδοχή του κινδύνου. Εάν ο ασφαλιστής συνάψει τη σύμβαση με βάση γραπτές ερωτήσεις, δεν μπορεί να επικαλεστεί το γεγονός ότι: α) συγκεκριμένες ερωτήσεις έμειναν αναπάντητες, β) δεν ανακοινώθηκαν περιστάσεις που δεν αποτελούσαν αντικείμενα ερώτησης, γ) δόθηκε καταφανώς ελλιπής απάντηση σε γενική ερώτηση, εκτός αν ο αντισυμβαλλόμενος ενήργησε κατά τον τρόπο αυτό με πρόθεση να εξαπατήσει τον ασφαλιστή». Εξάλλου, κατά την παρ. 6 του άρθρου 3 του ίδιου νόμου, «Σε περίπτωση παράβασης από δόλο της υποχρέωσης που προβλέπεται στην παρ. 1 του άρθρου αυτού, ο ασφαλιστής έχει δικαίωμα να καταγγείλει τη σύμβαση μέσα σε προθεσμία ενός (1) μηνός από τότε που έλαβε γνώση της παράβασης. Αν η ασφαλιστική περίπτωση επέλθει εντός της παραπάνω προθεσμίας, ο ασφαλιστής απαλλάσσεται της υποχρέωσής του προς καταβολή του ασφαλίσματος. Ο λήπτης της ασφάλισης υποχρεούται σε αποκατάσταση κάθε ζημίας του ασφαλιστή». Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγονται τα ακόλουθα: Κατά τη σύναψη της ασφαλιστικής σύμβασης μεταξύ του ασφαλιστή και του λήπτη της ασφάλισης, ο τελευταίος υποχρεούται να δηλώσει στον ασφαλιστή κάθε περιστατικό που γνωρίζει, το οποίο είναι αντικειμενικά ουσιώδες για την εκτίμηση του ασφαλιστικού κινδύνου, καθώς επίσης να απαντήσει σε κάθε σχετική ερώτηση του ασφαλιστή. Ο ασφαλιστής έχει δικαίωμα να θέσει στον λήπτη της ασφάλισης συγκεκριμένες γραπτές ερωτήσεις, τις οποίες αυτός οφείλει να απαντήσει. Τα ζητήματα δε που ο ασφαλιστής έθεσε ως αντικείμενο των ερωτήσεών του τεκμαίρεται (νόμιμο τεκμήριο), ότι είναι τα μόνα που επηρεάζουν την από μέρους του εκτίμηση και αποδοχή του κινδύνου. Δηλαδή αυτά και μόνον θεωρούνται εκ του νόμου ότι είναι στον κύκλο των ζητημάτων και οι επ' αυτών απαντήσεις-πληροφορίες του λήπτη μπορεί να συνιστούν κατά περίπτωση αντικειμενικά ουσιώδη στοιχεία για την εκτίμηση του κινδύνου. Σε περίπτωση παράβασης από τον λήπτη της ως άνω υποχρέωσής του από δόλο, ο ασφαλιστής, λαμβάνοντας γνώση της παράβασης και σταθμίζοντας τα συμφέροντά του, έχει δικαίωμα είτε να εμμείνει στη σύμβαση, δηλώνοντας ενδεχομένως τούτο ρητά στον λήπτη, είτε να καταγγείλει τη σύμβαση προκαλώντας τη λύση της και έτσι να απαλλαγεί, αμέσως μετά τη συντέλεση της καταγγελίας, από την υποχρέωσή του για την καταβολή του ασφαλίσματος. Ωστόσο, το εν λόγω δικαίωμα για καταγγελία υπόκειται σε αποσβεστική προθεσμία, αφού ο ασφαλιστής δικαιούται να προβεί στην καταγγελία μέσα σε προθεσμία ενός μήνα από τότε που έλαβε γνώση της παράβασης. Ευνόητο είναι ότι μετά την άπρακτη πάροδο αυτής της προθεσμίας ο ασφαλιστής τεκμαίρεται αμάχητα ότι εμμένει στη σύμβαση. Τα δικαιώματα αυτά παρέχονται στον ασφαλιστή, ανεξαρτήτως της ύπαρξης αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της από δόλο μη δήλωσης και της επέλευσης του ασφαλισμένου κινδύνου, δηλαδή δεν έχει σημασία, αν η από δόλο μη ανακοίνωση ή καταφανώς ελλιπής απάντηση σε γραπτές ερωτήσεις του ασφαλιστή συνέχονται με τον ασφαλισμένο κίνδυνο, αφού η σύνδεση της ασφαλιστικής περίπτωσης με το συγκεκριμένο ασφαλιστικό βάρος, δεν ανάγεται σε προϋπόθεση για την απαλλαγή τού ασφαλιστή (ΑΠ 720/2007 ΤΝΠ Νόμος). Σε περίπτωση που η ασφαλιστική περίπτωση επέλθει πριν την εκ μέρους του ασφαλιστή γνώση της παράβασης, πρέπει, κατ' αναλογική εφαρμογή των άνω διατάξεων (διότι δεν προβλέπεται ρητώς), να γίνει δεκτό, ότι ο τελευταίος απαλλάσσεται, μάλιστα δε αμέσως μετά την επέλευση της ασφαλιστικής περίπτωσης, από την υποχρέωση του προς καταβολή του ασφαλίσματος (ΑΠ 1982/2017, ΑΠ 627/2016, ΑΠ 170/2015 ΤΝΠ Νόμος). Βασική όμως προϋπόθεση είναι ότι το αποκρυβέν περιστατικό ή στοιχείο είναι αντικειμενικά ουσιώδες για την εκτίμηση του κινδύνου από τον ασφαλιστή, ασχέτως του αν επέδρασε ή όχι στην επέλευση της ασφαλιστικής περίπτωσης ή στην έκταση της ζημίας που προκλήθηκε. Επομένως, δε δίνει στον ασφαλιστή το δικαίωμα καταγγελίας οποιαδήποτε απόκρυψη, αλλά μόνο εκείνου του γεγονότος που θα ήταν δυνατό να οδηγήσει σε μη κατάρτιση της σύμβασης ασφάλισης ή σε κατάρτισή της με διαφορετικούς όρους (ΑΠ 1093/2010 ΤΝΠ Νόμος). Το ουσιώδες δεν κρίνεται υποκειμενικά κατά τις αντιλήψεις του συγκεκριμένου ασφαλιστή, αλλά αντικειμενικά σύμφωνα με τις αρχές της ενδεδειγμένης ασφαλιστικής τεχνικής. Είναι δε ουσιώδες το περιστατικό αυτό, όταν συμβάλλει στην ορθή εκτίμηση του ασφαλιστικού κινδύνου, δηλαδή της δυνατότητας να επέλθει η οικονομική ανάγκη που καλύπτει η ασφάλιση, πράγμα το οποίο, στη συνέχεια, είναι αναγκαίο για τον καθορισμό ενός δίκαιου ασφαλίστρου ή για τον περιορισμό της ζημίας (ΑΠ 529/2018, ΑΠ 627/2016 ΤΝΠ Νόμος).  Αν ο ασφαλιστής, όπως έχει δικαίωμα, επιλέξει να υποβάλει στον αιτούντα την ασφάλιση συγκεκριμένες γραπτές ερωτήσεις σχετικά με τον υπό ανάληψη κίνδυνο, δεν μπορεί να επικαλεστεί παραβίαση ουσιωδών περιστατικών του κινδύνου εκ μέρους του λήπτη της ασφάλισης, αν πρόκειται για περιστατικό που δεν περιέχεται στο ερωτηματολόγιο. Το νόημα του καθιερούμενου εν προκειμένω νόμιμου τεκμηρίου είναι ότι περιορίζει το εύρος των κρίσιμων περιστατικών στα όρια ακριβώς του ερωτηματολογίου. Ωστόσο, αν το αποκρυβέν περιστατικό είναι μέσα στα όρια αυτά, δεν σημαίνει ότι χωρίς άλλο είναι και αντικειμενικά ουσιώδες κατά την ανωτέρω έννοια. Ο επικαλούμενος την απόκρυψη ασφαλιστής οφείλει να αποδείξει και τα δύο: Και ότι για το περιστατικό υποβλήθηκε ερώτηση και ότι το αποκρυβέν είναι αντικειμενικά ουσιώδες (ΑΠ 755/2014 ΤΝΠ Νόμος). Περαιτέρω, η προβλεπόμενη ως άνω έκτακτη καταγγελία είναι μονομερής δήλωση βούλησης, με την οποία καθορίζεται η λήξη ενοχής, που αφορά διαρκή παροχή από σύμβαση ορισμένης ή αόριστης διάρκειας και εν προκειμένω της ασφαλιστικής σύμβασης. Η δήλωση αυτή γνωστοποιείται στον καθ' ου απευθύνεται (λήπτη της ασφάλισης) και ενεργεί από τότε που θα περιέλθει σε αυτόν, διαμορφώνοντας νέα νομική κατάσταση, αφού επιφέρει τη λύση της ενοχής για το μέλλον. Γενικότερα, η καταγγελία είναι αναιτιώδης δικαιοπραξία και ο καταγγέλλων δεν υποχρεούται να εκθέτει στο έγγραφο της καταγγελίας το σπουδαίο λόγο ή τα περιστατικά που τον θεμελιώνουν και εν προκειμένω κάποια συγκεκριμένη παραβίαση προσυμβατικής ανακοίνωσης. Αρκεί αυτή να μην αντίκειται σε απαγορευτική διάταξη νόμου (άρθρο 174 ΑΚ) ή στα χρηστά ήθη (άρθρο 178 ΑΚ) και να μην ασκείται καταχρηστικά (άρθρο 281 ΑΚ), οπότε είναι άκυρη (ΑΠ 1047/2019, ΑΠ 529/2018 ΤΝΠ Νόμος).

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, με την κρινόμενη αγωγή του, ο ενάγων εκθέτει ότι το έτος … καταρτίστηκε μεταξύ αυτού και της εναγόμενης ασφαλιστικής εταιρείας η με αριθμ. … σύμβαση ασφάλισης ζωής με συμπληρωματική κάλυψη νοσοκομειακής περίθαλψης, ισόβιας διάρκειας και με απεριόριστο πρόγραμμα κάλυψης, με έναρξη της ασφάλισης την ….. Ότι το ασφάλιστρο καθορίστηκε στο ποσό των … ευρώ, καταβλητέο στις 30 … και 30 … κάθε έτους. Ότι κατέβαλλε πάντοτε εμπρόθεσμα στην εναγομένη το ασφάλιστρο, μέχρι τον Νοέμβριο του έτους …, οπότε, λόγω πρόσκαιρης οικονομικής δυσχέρειας, συμφώνησε προφορικά με την εναγομένη να του δοθεί παράταση πληρωμής του ασφαλίστρου μέχρι τις …. Ότι μολονότι κατά την παραπάνω ημερομηνία κατέβαλε το ασφάλιστρο, η εναγομένη του το επέστρεψε και τον ενημέρωσε ότι ήδη από τις …. είχε καταγγελθεί η σύμβαση λόγω μη πληρωμής των ασφαλίστρων. Ότι, κατόπιν τούτου και καθ' υπόδειξη του ασφαλιστικού συμβούλου της εναγομένης, στις …. ζήτησε επανέκδοση του συμβολαίου του, υποβάλλοντας την με αριθμό … αίτηση ασφάλισής ζωής και υγείας, στην οποία περιέλαβε ρητώς το αίτημα να υπάρχει πλήρης διαδοχικότητα από το προηγούμενο ασφαλιστήριο συμβόλαιο. Ότι, βάσει της άνω αίτησης, εκδόθηκε το με αριθμό … ασφαλιστήριο συμβόλαιο ζωής και νοσοκομειακής περίθαλψης, ισόβιας διάρκειας, με χρόνο έναρξης της ασφάλισης την….. Ότι, κατά τους όρους της εν λόγω σύμβασης, η εναγομένη ανέλαβε, έναντι του αναφερόμενου ασφαλίστρου, να παρέχει τις αναφερόμενες στο δικόγραφο ασφαλιστικές καλύψεις εξόδων νοσοκομειακής περίθαλψης και εξωνοσοκομειακών διαγνωστικών εξετάσεων από ασθένεια ή ατύχημα. Ότι, επίσης, η εναγομένη, δεδομένου ότι επρόκειτο στην πραγματικότητα για επανέκδοση συμβολαίου και συνέχιση της προηγούμενης ασφάλισής του, αποδέχθηκε το αίτημά του περί πλήρους διαδοχικότητας του προηγούμενου (με αριθμ…..) ασφαλιστηρίου συμβολαίου από το νέο συμβόλαιό του. Ότι στις … εισήχθη στο ιδιωτικό θεραπευτήριο «…..», λόγω τραυματισμού του συνεπεία πτώσης του από τις σκάλες. Ότι κατά τη νοσηλεία του στο εν λόγω νοσοκομείο διαπιστώθηκε ότι πάσχει από πολλαπλούν μυέλωμα, για τον λόγο δε αυτόν, ξεκίνησε άμεσα πρώτο κύκλο χημειοθεραπειών. Ότι εξήλθε από το νοσοκομείο στις …. με το κόστος νοσηλείας του να ανέρχεται στις …..ευρώ, κατά τα αναλυτικά αναφερόμενα στο δικόγραφο. Ότι κατά το χρονικό διάστημα από ……….έως ……. νοσηλεύτηκε λόγω λοίμωξης στην ιδιωτική κλινική «……», ενώ πραγματοποίησε ημερήσιες εισαγωγές στην εν λόγω κλινική κατά τις αναφερόμενες ημερομηνίες, προκειμένου να υποβληθεί σε δεύτερο κύκλο χημειοθεραπειών, δαπανώντας συνολικά το ποσό των … ευρώ, κατά τα αναλυτικά αναφερόμενα στο δικόγραφο. Ότι, μολονότι οι ως άνω κλινικές είναι συμβαλλόμενες με την εναγομένη, η τελευταία, με την από …. επιστολή της, αρνήθηκε την καταβολή του ασφαλίσματος, προβαίνοντας παράλληλα σε καταγγελία της ασφαλιστικής σύμβασης, ισχυριζόμενη ότι κατά τον χρόνο κατάρτισης της ασφαλιστικής σύμβασης υπήρχαν προϋπάρχουσες παθήσεις, τις οποίες ο ενάγων απέκρυψε. Ότι η εν λόγω καταγγελία είναι άκυρη, διότι, κατά ρητό όρο της μεταξύ τους σύμβασης, αυτή αποτελούσε συνέχιση της προηγούμενης ασφάλισής του και ως εκ τούτου η κατάσταση της υγείας του κατά τον χρόνο κατάρτισης αυτής δεν ήταν στοιχείο αντικειμενικά ουσιώδες για την εκτίμηση του κινδύνου εκ μέρους της. Ότι, σε κάθε περίπτωση, δεν παρέλειψε με δόλο να δηλώσει στην εναγόμενη περιστατικά σχετικά με την υγεία του, αφού και ο ίδιος έλαβε γνώση αυτών μετά την υποβολή της αίτησης για την κατάρτιση του ασφαλιστηρίου συμβολαίου. Με βάση το ιστορικό αυτό και κατόπιν παραδεκτού, με τις προτάσεις του, μερικού περιορισμού του καταψηφιστικού αιτήματος της αγωγής (άρθρο 223 ΚΠολΔ), με επιφύλαξη αξίωσης επιπλέον ποσών στο μέλλον, ο ενάγων ζητεί: α) να αναγνωριστεί ότι είναι άκυρη η καταγγελία της ένδικης σύμβασης ασφάλισης και ότι τούτη εξακολουθεί να είναι σε ισχύ και β) να υποχρεωθεί η εναγομένη, με απόφαση προσωρινά εκτελεστή, να του καταβάλει το συνολικό ποσό των (…. ευρώ, που αφορά τα νοσήλια στο θεραπευτήριο «…..» + … ευρώ, που αφορά δαπάνες νοσηλείας στην ιδιωτική κλινική «…..»=) ….. ευρώ, με τον νόμιμο τόκο από την επομένη της επίδοσης της αγωγής και μέχρι την εξόφληση. Επίσης, ζητεί να καταδικαστεί η εναγομένη στην πληρωμή των δικαστικών του εξόδων.

Με το παραπάνω περιεχόμενο και αιτήματα, η κρινόμενη αγωγή, (…), είναι ορισμένη, παρά τις περί του αντιθέτου αιτιάσεις της εναγομένης, καθόσον διαλαμβάνει όλα τα κατά νόμο αναγκαία, κατ' άρθρο 216 ΚΠολΔ, για την πληρότητά της στοιχεία, και νόμιμη, στηριζόμενη στις διατάξεις των άρθρων 346, 361 ΑΚ, 1, 2, 3 παρ. Ι και 3, 6, 7 του v. 2496/1997, 70, 218, 907, 908 παρ. Ι (ως προς το καταψηφιστικό αίτημα) και 176 ΚΠολΔ. Εξάλλου, ο ισχυρισμός της εναγομένης περί έλλειψης παθητικής νομιμοποίησής της στερείται βασιμότητας, διότι για τη νομιμοποίηση προς διεξαγωγή συγκεκριμένης δίκης αρκεί καταρχήν ο ισχυρισμός του ενάγοντος ότι αυτός και ο εναγόμενος είναι τα υποκείμενα της επίδικης έννομης σχέσης, έστω και αν ο ισχυρισμός αυτός υποδεικνύεται αναληθής, οπότε η αγωγή θα απορριφθεί ως αβάσιμη για ανυπαρξία του επίδικου δικαιώματος και όχι για έλλειψη νομιμοποίησης (ΑΠ 482/2016 ΤΝΠ Ισοκράτης, ΑΠ 1510/2011 NoB 2012.686) και στη συγκεκριμένη περίπτωση ο ενάγων μνημονεύει στο δικόγραφο της αγωγής όλα τα αναγκαία πραγματικά περιστατικά που καθιστούν την εναγομένη υπόχρεη της ένδικης αξίωσης. Συνεπώς, η αγωγή πρέπει να εξεταστεί περαιτέρω ως προς την ουσιαστική της βασιμότητα, δεδομένου ότι καταβλήθηκε και το αναλογούν στο καταψηφιστικό αντικείμενό της τέλος δικαστικού ενσήμου.

Από τις διατάξεις των άρθρων 86, 87 και 88 ΚΠολΔ συνάγεται ότι, με τη διαδικαστική πράξη της προσεπίκλησης εξαιρετικά επεκτείνονται τα υποκειμενικά όρια της έννομης σχέσης της δίκης απέναντι σε τρίτους και για τον λόγο αυτό συγχωρείται μόνο στις περιπτώσεις: α) των συνδεόμενων με τα δεσμά της αναγκαστικής ομοδικίας (86 ΚΠολΔ), β) του αληθούς κυρίου ή νομέα (87 ΚΠολΔ) και γ) του δικονομικού εγγυητή (88 ΚΠολΔ). Η απαρίθμηση των περιπτώσεων που επιτρέπεται η προσεπίκληση γίνεται από το νομοθέτη περιοριστικά, απαγορευόμενης της διεύρυνσής τους με αναλογική του νόμου εφαρμογή ή συμφωνία των μερών. Περαιτέρω, από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 91 παρ. 1 και 92 ΚΠολΔ, προκύπτει ότι όποιος από τους κυρίους διαδίκους έχει έννομο συμφέρον, δικαιούται να ανακοινώσει τη δίκη σε τρίτους, μέχρι να εκδοθεί από το πρωτοβάθμιο δικαστήριο οριστική απόφαση επί της ουσίας της υπόθεσης. Η ανακοίνωση δίκης αποτελεί δικαίωμα του διαδίκου και αποβλέπει συνήθως στην παρότρυνση του τρίτου να ασκήσει πρόσθετη (σπανίως κύρια) παρέμβαση. Σε αντίθεση προς την προσεπίκληση, η ανακοίνωση δε συνιστά μορφή αίτησης παροχής έννομης προστασίας, δε διατυπώνει αίτημα κατά του τρίτου, δεν ανοίγει νέα διαδικασία, ούτε διευρύνει τα υποκειμενικά όρια της εκκρεμούς δίκης και δε δημιουργεί υποχρέωση του Δικαστηρίου να αποφανθεί επ' αυτής, ούτε υποχρέωση του προς ον η ανακοίνωση να απαντήσει στην ιστορική της βάση (ΑΠ 1012/1991 Δ 1992.459). Στα πλαίσια άλλης δίκης, μεταξύ του ανακοινούντος και του προς ον η ανακοίνωση, θα ερευνηθεί αν αυτή ήταν έγκυρη και προκάλεσε την έκπτωση του προς ον η ανακοίνωση από τη δυνατότητα να ασκήσει το δικαίωμα της τριτανακοπής (ΑΠ 1730/2012, ΕφΑθ 3129/1988 ΤΝΠ Νόμος). Εκείνος προς τον οποίο έγινε η ανακοίνωση της δίκης, αν δεν ασκήσει παρέμβαση, δεν αποκτά την ιδιότητα του διαδίκου, έστω και αν προσήλθε στο δικαστήριο και κατέθεσε κοινές προτάσεις με το διάδικο που του ανακοίνωσε τη δίκη (βλ. ΕφΠατρ 842/2007 ΤΝΠ Νόμος, Κεραμέα - Κονδύλη - Νίκα, Ερμηνεία ΚΠολΔ, τόμος Ι, έκδοση 2000, άρθρο 91, σελ. 207).

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, με την κρινόμενη ανακοίνωση δίκης — προσεπίκληση σε αναγκαστική παρέμβαση, ο κυρίως ενάγων - ανακοινώνων τη δίκη - προσεπικαλών ιστορεί ότι άσκησε την προαναφερόμενη αγωγή σε βάρος της ασφαλιστικής εταιρείας «……», το περιεχόμενο της οποίας εκθέτει αυτολεξεί. Ότι οι καθ' ων η ανακοίνωση δίκης — προσεπικαλούμενες Ιδιωτικές κλινικές διατηρούν απαίτηση σε βάρος του για την καταβολή των προαναφερόμενων στην κύρια αγωγή νοσηλίων του σε αυτές και ότι, συνακόλουθα, σε περίπτωση ευδοκίμησης της αγωγής, οι προσεπικαλούμενες είναι εν τοις πράγμασι δικαιούχοι του ασφαλίσματος. Με βάση το ιστορικό αυτό ανακοινώνει σε τούτες τη δίκη που άνοιξε με την αγωγή και τις καλεί να παρέμβουν προσθέτως, προκειμένου να τον υποστηρίξουν. Τέλος, ζητεί να καταδικαστούν αυτές στην πληρωμή των δικαστικών του εξόδων.

Με το παραπάνω περιεχόμενο, η ως άνω ανακοίνωση δίκης – προσεπίκληση σε αναγκαστική παρέμβαση παραδεκτά εισάγεται ενώπιον του αρμόδιου καθ' ύλην και κατά τόπο (άρθρα 89, 91 και 31 παρ. 1 ΚΠολΔ) Δικαστηρίου τούτου, για να δικαστεί κατά την προκείμενη τακτική διαδικασία και έχει ασκηθεί παραδεκτά, δεδομένου ότι έχει επιδοθεί νόμιμα και εμπρόθεσμα (άρθρο 238 ΚΠολΔ) στις καθ' ων η ανακοίνωση δίκης - προσεπικαλούμενες και στην εναγομένη (βλ. τις ….εκθέσεις επίδοσης του δικαστικού επιμελητή ………). Ωστόσο, η προσεπίκληση είναι απορριπτέα ως μη νόμιμη, διότι δε συντρέχει εν προκειμένω καμία από τις αναφερόμενες στη μείζονα σκέψη περιπτώσεις κατά τις οποίες και μόνο επιτρέπεται η άσκησή της. Εξάλλου, δεδομένου ότι οι προς ων η ανακοίνωση δεν άσκησαν παρέμβαση, δε δημιουργείται, κατά τα αναφερόμενα στη μείζονα σκέψη, υποχρέωση του Δικαστηρίου να αποφανθεί επί της ως άνω ανακοίνωσης, καθόσον η συνδρομή του εννόμου συμφέροντος και το παραδεκτό και βάσιμο εν γένει της ανακοίνωσης ελέγχεται εκ των υστέρων, δηλαδή, όταν κρίνεται το παραδεκτό της παρέμβασης του τρίτου.

Από με αριθμ. ……… ένορκες βεβαιώσεις των μαρτύρων ….. ενώπιον της Συμβολαιογράφου …….. ….., τις οποίες επικαλείται και προσκομίζει ο ενάγων, με πρωτοβουλία του οποίου λήφθηκαν, μετά από νόμιμη και εμπρόθεσμη κλήτευση της αντιδίκου του (βλ. την …. έκθεση επίδοσης του δικαστικού επιμελητή του …….), την με αριθμ. ….. ένορκη βεβαίωση του μάρτυρα ……….. ενώπιον του Συμβολαιογράφου …….., την οποία επικαλείται και προσκομίζει η εναγομένη, με πρωτοβουλία της οποίας λήφθηκε, μετά από νόμιμη και εμπρόθεσμη κλήτευση του, αντιδίκου της (βλ. την ….. έκθεση επίδοσης του δικαστικού επιμελητή ……), τις ομολογίες της εναγομένης, που συνάγονται από τις προτάσεις της και αναφέρονται περιοριστικά παρακάτω και όλα τα έγγραφα που νόμιμα επικαλούνται και προσκομίζουν οι διάδικοι, είτε προς άμεση απόδειξη είτε για τη συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων, αποδεικνύονται τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Ο ενάγων, γεννηθείς στις …., υπήρξε ασφαλισμένος στην εναγόμενη ασφαλιστική εταιρεία από τις ….2001, δυνάμει του με αριθμ. …. ασφαλιστηρίου συμβολαίου ζωής, δεκαπενταετούς διάρκειας, στο οποίο συμπεριλαμβανόταν η κάλυψη εξόδων νοσοκομειακής περίθαλψης. Μετά τη λήξη του εν λόγω συμβολαίου, ο ενάγων υπέβαλε στην εναγομένη την με αριθμ. ….. αίτηση ασφάλισης και κατάρτισε με αυτήν το με αριθμ. … ασφαλιστήριο συμβόλαιο ζωής, ισόβιας διάρκειας, με έναρξη την …., στο οποίο συμπεριλαμβανόταν η κάλυψη εξόδων νοσοκομειακής περίθαλψης, αντί συνολικού καθαρού ασφαλίστρου δόσης ύψους ….. ευρώ, το οποίο ήταν καταβλητέο στις 30… και 30… κάθε έτους. Με ειδικό όρο του εν λόγω ασφαλιστηρίου, συμφωνήθηκε ότι, σε περίπτωση νοσηλείας η οποία εμπίπτει στα όρια των χρονικών περιορισμών του άρθρου 4 του Παραρτήματος αυτού, ως ημερομηνία έναρξης ισχύος της κάλυψης θα θεωρείται αυτή της προηγούμενης κάλυψης εξόδων νοσοκομειακής περίθαλψης του ασφαλιστηρίου ….. Ο ενάγων κατέστη υπερήμερος περί την καταβολή της δόσης που έληγε στις ….. και για τον λόγο αυτόν η εναγομένη του απέστειλε την από …. επιστολή της με την οποία του δήλωνε εγγράφως ότι η περαιτέρω καθυστέρηση καταβολής του ασφαλίστρου θα επιφέρει, μετά πάροδο ενός (1) μηνός από την κοινοποίηση της δήλωσης, ήτοι έως την …., τη λύση της σύμβασης, κατ' άρθρο 6 παρ. 2 του ν. 2496/1997. Ο ενάγων, με την από … αίτησή του, που απέστειλε στην εναγομένη μέσω του ασφαλιστικού συμβούλου της, ….., αιτήθηκε την παράταση καταβολής της δόσης έως τις …., λόγω αδυναμίας του να την πληρώσει έγκαιρα. Ο ισχυρισμός του ενάγοντος ότι η εναγομένη τον ενημέρωσε προφορικά, δια του ως άνω ασφαλιστικού της συμβούλου, ότι το αίτημά του έγινε δεκτό και του χορήγησε άτυπα παράταση για την καταβολή της δόσης έως τις …. δεν αποδεικνύεται από κάποιο αξιόπιστο αποδεικτικό μέσο και κρίνεται ουσία αβάσιμος. Εξάλλου, αποδεικνύεται ότι ο ενάγων κατέβαλε στις …. τη ληξιπρόθεσμη στις …. δόση των ασφαλίστρων, πλην όμως, αυτή του επεστράφη από την εναγομένη, η οποία τον ενημέρωσε ότι το συμβόλαιό του είχε ήδη ακυρωθεί λόγω της μη πληρωμής του ασφαλίστρου. Κατόπιν τούτου και μετά από προτροπή του προαναφερόμενου ασφαλιστικού συμβούλου της εναγομένης, ο ενάγων υπέβαλε στην εναγομένη την από …. και με αριθμό … αίτησή του για έκδοση νέου ασφαλιστηρίου συμβολαίου ζωής και υγείας, με αίτημα να υπάρχει πλήρης διαδοχικότητα από το με αριθμ. … συμβόλαιο. Κατά την υποβολή της αίτησης προς κατάρτιση της σύμβασης, ο ενάγων απάντησε σε ειδικό ερωτηματολόγιο της εναγομένης, που αφορούσε, μεταξύ άλλων, την κατάσταση της υγείας του. Πιο συγκεκριμένα, στην ερώτηση αν έχει ή είχε διερευνηθεί, διαγνωσθεί ή θεραπευτεί για οποιαδήποτε από τις αναφερόμενες στο ερωτηματολόγιο ασθένειες, ο ενάγων απάντησε αρνητικά για όλες τις σχετικές περιπτώσεις, μεταξύ των οποίων, για «μεταβολές στο αίμα, τους λεμφαδένες ή τον σπλήνα», «νεοπλάσματα, όγκο ή καρκίνο οποιασδήποτε μορφής» και άλλες παθήσεις ή ενοχλήματα σχετικά με περιπτώσεις που δεν αναφέρονται στο ερωτηματολόγιο, εκτός από αυτή των μυών, οστών και αρθρώσεων,  διευκρινίζοντας ότι είχε υποστεί κάταγμα στο δεξί πόδι το 2012 και ότι η σημερινή του κατάσταση είναι εξαιρετική. Κατόπιν της ανωτέρω αίτησης, καταρτίστηκε μεταξύ των διαδίκων το με αριθμ. … ασφαλιστήριο συμβόλαιο ζωής, με πρόσθετη ασφάλιση εξόδων νοσοκομειακής περίθαλψης και εξόδων εξωνοσοκομειακών διαγνωστικών εξετάσεων, ισόβιας διάρκειας και έναρξη ασφάλισης την …. Πιο συγκεκριμένα η σύμβαση αυτή περιλάμβανε α) βασική ασφάλιση ζωής, β) κάλυψη όλων των εξόδων νοσοκομειακής περίθαλψης από ασθένεια ή ατύχημα, με ανώτατο όριο ευθύνης κατά νοσηλεία το ποσό των …ευρώ και γ) κάλυψη όλων των εξόδων εξωνοσοκομειακών διαγνωστικών εξετάσεων από ασθένεια ή ατύχημα, με ανώτατο ετήσιο όριο ευθύνης της εναγομένης το ποσό των …, αντί συνολικού ασφαλίστρου δόσης ύψους … ευρώ, καταβλητέου στις ….. κάθε έτους. Σύμφωνα με ειδικό όρο του παραπάνω ασφαλιστηρίου συμβολαίου, αναφορικά με τις χρονικές αναμονές για την κάλυψη εξόδων νοσηλείας, που αναφέρονται στο άρθρο 4 του παραρτήματος Δ της σύμβασης, συμφωνήθηκε ότι ως ημερομηνία έναρξης ισχύος της κάλυψης θα θεωρείται αυτή της προηγούμενης κάλυψης εξόδων νοσοκομειακής περίθαλψης, του ασφαλιστηρίου …. Περαιτέρω, αποδεικνύεται ότι ο ενάγων στις …, διαρκούσης της περιόδου ασφαλιστικής κάλυψης και ενώ είχε καταβάλει το οφειλόμενο ασφάλιστρο, εισήχθη στο ιδιωτικό θεραπευτήριο «…», όπου και νοσηλεύτηκε έως τις …, με αιτίες εισαγωγής την αναιμία και την πτώση από σκάλα.

Ειδικότερα, αποδεικνύεται ότι ο ενάγων διαμένει μόνιμα στη …, όπου στις … υποβλήθηκε σε αιματολογικές εξετάσεις λόγω έντονης κόπωσης που αισθανόταν εκείνες τις ημέρες. οι εξετάσεις αυτές κατέδειξαν, μεταξύ άλλων, εξαιρετικά χαμηλό αιματοκρίτη (…% με κατώτατο φυσιολογικό όριο 38%) και αιμοσφαιρίνη (..g/dl με κατώτατο φυσιολογικό όριο 13,5g/dl). Για τον λόγο αυτόν, ο ενάγων επισκέφθηκε για πρώτη φορά, στις …., στο ιατρείο του, στη …, τον Ειδικό Γενικό Ιατρό …., o οποίος τον παρέπεμψε άμεσα να υποβληθεί σε μεταγγίσεις αίματος στο Κ.Υ. …, του χορήγησε σίδηρο και του σύστησε παρακολούθηση με περαιτέρω εξετάσεις. Πράγματι, ο ενάγων απευθύνθηκε στο Κ.Υ. …., όπου του χορηγήθηκαν σταδιακά, από τις … έως τις …, τέσσερις μονάδες αίματος, ενώ εισήχθη δύο φορές στο παθολογικό τμήμα του Κέντρου Υγείας, στις …. και στις …, με αιτία εισαγωγής γαστρεντερική αιμορραγία, μη καθορισμένη. Ωστόσο, η κατάσταση της υγείας του ενάγοντος δε βελτιώθηκε και μετά από παρότρυνση του θεράποντος ιατρού του, μετέβη στην Αθήνα για περαιτέρω εξετάσεις. Στην Αθήνα, και ενώ διέμενε στην οικία του υιού του, έπεσε από τις σκάλες της οικίας λόγω έντονης αδιαθεσίας και κατόπιν τούτου μετέβη, στις …., στο ιδιωτικό θεραπευτήριο «…». Κατά την εισαγωγή του στο Νοσοκομείο, o ενάγων γνωστοποίησε το γεγονός της αναιμίας και των μεταγγίσεων αίματος στις οποίες είχε υποβληθεί, ενώ δήλωσε ότι δεν είχε γνωστά χρόνια προβλήματα υγείας. Μετά από σειρά εξετάσεων στις οποίες υποβλήθηκε ο ενάγων στο Ιδιωτικό θεραπευτήριο «…», διαπιστώθηκε ότι πάσχει από πολλαπλούν μυέλωμα, που συνιστά νεοπλασματική νόσο του αίματος και υποβλήθηκε σε 1 0 κύκλο χημειοθεραπειών με VCD, με άμεση κλινική και εργαστηριακή βελτίωση. Εξήλθε δε από το θεραπευτήριο στις …, με κλινική και εργαστηριακή βελτίωση όλων των παραμέτρων και άριστη ανοχή στην αγωγή, την οποία πια έπρεπε να συνεχίσει το επόμενο χρονικό διάστημα, πραγματοποιώντας 20 κύκλο χημειοθεραπειών. Οι δαπάνες για τη νοσηλεία του ενάγοντος στο ως άνω ιδιωτικό θεραπευτήριο (φάρμακα, υλικά, νοσηλεία, εργαστήρια, εξετάσεις, αμοιβές ιατρών κλπ.), που αναλυτικά περιγράφονται στην αγωγή και δεν αμφισβητούνται ειδικά από την εναγομένη, συναγομένης κατά την κρίση του Δικαστηρίου ομολογίας της, η οποία κατισχύει της γενικής άρνησης που πρόβαλε και αποτελεί πλήρη απόδειξη (άρθρα 261, 352 παρ. 1 ΚΠολΔ, ΑΠ 416/2008), ανήλθαν στο συνολικό ποσό των …. ευρώ, για το οποίο ο ενάγων αποδέχθηκε αυθημερόν κατά την έξοδό του από το νοσοκομείο μία ισόποση συναλλαγματική λήξης …. Η εναγομένη ενημερώθηκε για την επέλευση του ασφαλιστικού κινδύνου από τον ενάγοντα, πλην όμως δεν κατέβαλε τις σχετικές δαπάνες, μετά δε από έγγραφη όχληση του ενάγοντος, μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, τον ενημέρωσε με το από ….. ηλεκτρονικό μήνυμά της ότι έχει αποσταλεί καταγγελία του συμβολαίου και ως εκ τούτου αυτό παύει να είναι σε ισχύ, καθώς και ότι «το στάτους συμβολαίου θα επικαιροποιηθεί εν καιρώ». Εν τω μεταξύ, ο ενάγων, λίγες ημέρες αφότου εξήλθε από το νοσοκομείο «….» και συγκεκριμένα στις …., παρουσίασε έντονο πυρετό και μετέβη στη συμβεβλημένη με την εναγομένη ιδιωτική κλινική «…..», που ανήκει στον όμιλο εταιρειών «….» και στην οποία απασχολούνταν οι ίδιοι θεράποντες ιατροί του. Στην εν λόγω κλινική ο ενάγων νοσηλεύθηκε μέχρι τις …. λόγω λοίμωξης που παρουσίασε αιφνιδίως και εξήλθε απύρετος. Κατά την είσοδό του και καθ' όλη τη διάρκεια της νοσηλείας του στην ως άνω Ιδιωτική κλινική, ο ενάγων επικαλέστηκε την ασφαλιστική κάλυψή του από την εναγόμενη ασφαλιστική εταιρεία βάσει του με αριθμ. ….. συμβολαίου. Εξάλλου, οι δαπάνες για τη νοσηλεία του, που αναλυτικά περιγράφονται στην αγωγή και δεν αμφισβητούνται ειδικά από την εναγομένη, συναγομένης κατά την κρίση του Δικαστηρίου ομολογίας της (άρθρα 261, 352 παρ. 1 ΚΠολΔ), ανήλθαν στο συνολικό ποσό των ….. ευρώ. Μετά την έξοδό του από τ.. «……» και δη στις …., ο ενάγων πληροφορήθηκε ότι η εναγομένη του απέστειλε ταχυδρομικά, στ. ….., την από …. επιστολή της, με την οποία κατήγγειλε την με αριθμ. ….. ασφαλιστική σύμβαση, επικαλούμενη ότι μετά τον έλεγχο των διαθέσιμων στοιχείων διαπιστώθηκε ότι δε δηλώθηκαν ουσιώδη στοιχεία για την εκτίμηση της ασφαλισιμότητας του ενάγοντος. Για την ως άνω καταγγελία και τη μη καταβολή του ασφαλίσματος, ο ενάγων διαμαρτυρήθηκε στην εναγομένη με έγγραφη επιστολή του. Ακολούθως, προκειμένου να υποβληθεί στον 20 κύκλο της χημειοθεραπείας του, ο ενάγων πραγματοποίησε τρεις (3) ημερήσιες εισαγωγές στην ιδιωτική κλινική «…..» στις …………. και μία (1) ημερήσια εισαγωγή στο ιδιωτικό θεραπευτήριο «….» στις ….., επικαλούμενος και πάλι την ασφαλιστική του κάλυψη από την εναγομένη, δεδομένου ότι στο ηλεκτρονικό σύστημα των δύο νοσοκομείων, η ασφάλισή του παρέμενε ενεργός. Οι δαπάνες για τις ημερήσιες νοσηλείες του ενάγοντος στην ιδιωτική κλινική «…..», που αποτελούν αντικείμενο της δίκης, όπως αναλυτικά περιγράφονται στην αγωγή και δεν αμφισβητούνται ειδικά από την εναγομένη, συναγομένης κατά την κρίση του Δικαστηρίου ομολογίας της (άρθρα 261, 352 παρ. 1 ΚΠολΔ), ανήλθαν στα ποσά των ..….. ευρώ, αντίστοιχα, ήτοι στο συνολικό ποσό των ….. ευρώ. Εντούτοις, η εναγομένη δεν κάλυψε καμία από τις παραπάνω δαπάνες για τις νοσηλείες του ενάγοντος στα συμβεβλημένα με αυτήν ιδιωτικά νοσοκομεία «…..» και «…..», απέστειλε δε, στις …., στον ενάγοντα, έγγραφη επιστολή, γνωστοποιώντας του τα εξής: «Από τον έλεγχο των ιατρικών στοιχείων που προσκομίστηκαν διαπιστώθηκε ιατρικό ιστορικό το οποίο σας ήταν γνωστό και δεν δηλώθηκε σύμφωνα με όσα προβλέπει η νομοθεσία (άρθρο 3 ν. 2496/1997) και οι όροι του συμβολαίου σας. Εάν είχε δηλωθεί το πλήρες σχετικό ιατρικό ιστορικό δεν θα είχαμε προχωρήσει στην σύναψη της ασφάλισης. Ως εκ τούτου εμμένουμε στην απόφασή μας για την καταγγελία του παραπάνω συμβολαίου λόγω απόκρυψης εκ μέρους σας στοιχείων ουσιωδών για την εκτίμηση του κινδύνου, η οποία σας έχει κοινοποιηθεί νομίμως την …..». Ωστόσο, από το σύνολο του αποδεικτικού υλικού προκύπτει ότι ο ενάγων, ως λήπτης της ασφάλισης, ανταποκρίθηκε στο επιβαλλόμενο από το άρθρο 3 του ν. 2496/1997 ασφαλιστικό του βάρος, αυτό της περιγραφής του κινδύνου, κατά το προσυμβατικό στάδιο της σύναψης της με αριθμ. ….. ασφαλιστικής σύμβασης. Ο ίδιος απάντησε με ειλικρίνεια στις γραπτές ερωτήσεις του ερωτηματολογίου της εναγομένης, μεταξύ των οποίων σε αυτή για τυχόν «μεταβολές στο αίμα, τους λεμφαδένες ή τον σπλήνα», «νεοπλάσματα, όγκο ή καρκίνο οποιασδήποτε μορφής», δεδομένου ότι κατά τον χρόνο συμπλήρωσης του ερωτηματολογίου, ήτοι στις ….., δεν είχε διαγνωσθεί με καμία σχετική ασθένεια, ούτε καν σε αυτήν της αναιμίας. Αντιθέτως, αποδεικνύεται ότι για πρώτη φορά ο ενάγων αισθάνθηκε συμπτώματα κόπωσης τον….., οπότε υποβλήθηκε σε αιματολογικές εξετάσεις και για πρώτη φορά διαγνώσθηκε με το πολλαπλούν μυέλωμα μετά τις ….., οπότε εισήχθη στο νοσοκομείο «…..». Για τη διάγνωση δε της εν λόγω ασθένειας, απαιτήθηκε η υποβολή του ενάγοντος σε σειρά εξετάσεων εντός του νοσοκομείου (αιματολογικών, καρδιολογικών, νευρολογικών, ακτινοδιαγνωστικών κ.α.). Μέχρι τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου και την υποβολή της αίτησης για την κατάρτισης της σύμβασης (……), ο ενάγων δεν αποδεικνύεται ότι είχε προβλήματα σχετικά με παθήσεις του αίματος, αλλά το μόνο πρόβλημα υγείας που είχε αντιμετωπίσει και το οποίο δήλωσε στο ερωτηματολόγιο ήταν αυτό του κατάγματος στο δεξί πόδι του, το ….   Εξάλλου, εάν πράγματι ο ενάγων είχε διαγνωσθεί με κάποια αιματολογική πάθηση, είναι βέβαιο ότι θα είχε υποβληθεί άμεσα στην ενδεδειγμένη θεραπεία και θα είχε ζητήσει την κάλυψη από την προγενέστερη ασφαλιστική σύμβασή του με την εναγομένη, γεγονός που δεν αποδείχθηκε. Η δήλωση δε του ενάγοντος κατά την προνοσηλευτική εξέταση στο θεραπευτήριο «….» περί της διάγνωσης αναιμίας και περί των μεταγγίσεων αίματος στις οποίες είχε υποβληθεί κατά το χρονικό διάστημα από …… έως ….., ουδόλως αποδεικνύει ότι γνώριζε ότι έπασχε από νόσημα του αίματος, ήδη πριν συμπληρώσει το από ….. ερωτηματολόγιο. Αντιθέτως, προκύπτει ότι ο ενάγων παρέθεσε με ειλικρίνεια, κατά την εισαγωγή του στο νοσοκομείο, το ιατρικό του ιστορικό, προκειμένου να αντληθούν καλύτερα συμπεράσματα από τις διαγνωστικές εξετάσεις του. Από την παράθεση δε του ιατρικού ιστορικού, προκύπτει ότι ο ενάγων εκδήλωσε αναιμία, μη γνωστής προέλευσης, μόλις δύο εβδομάδες πριν την εισαγωγή του στο νοσοκομείο. Ο ενάγων, άλλωστε, κατά την υπογραφή της από ….. αίτησης ασφάλισης, συναίνεσε στην επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα του από την εναγομένη, μεταξύ δε αυτών και σε πληροφορίες που αφορούν την υγεία του (φυσική κατάσταση, τυχόν ανικανότητες και αναπηρίες, ιατρικό ιστορικό, χορήγηση φαρμάκων κ.λπ.). Η εναγομένη, ωστόσο, πέραν των όσων ο ίδιος ο ενάγων παρέθεσε με ειλικρίνεια κατά την εισαγωγή του στο Νοσοκομείο «….», κανένα προγενέστερο περιστατικό (λ.χ. σχετικές εξετάσεις, φαρμακευτική αγωγή, ιατρική διάγνωση) δεν επικαλείται, βασιζόμενη σε πληροφορίες από το ιατρικό του ιστορικό (π.χ. από το ασφαλιστικό του βιβλιάριο ή τις τυχόν ηλεκτρονικές συνταγογραφήσεις), από το οποίο να προκύπτει ότι ο ενάγων είχε εκδηλώσει οποιοδήποτε νόσημα του αίματος πριν τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου και ότι το απέκρυψε δολίως για να μην συνεκτιμηθεί κατά την εκτίμηση του ασφαλιστικού κινδύνου. Σημειώνεται δε, ότι ο ενάγων ήταν ασφαλισμένος στην εναγομένη ήδη από το … δυνάμει των προαναφερόμενων ασφαλιστηρίων συμβολαίων, για τα οποία η εναγομένη είχε αποδεχθεί διαδοχικότητα, με την έννοια ότι δεν ίσχυαν για τα …. και … από αυτά χρονικές αναμονές για την κάλυψη εξόδων νοσοκομειακής περίθαλψης. Επομένως, η εναγομένη, είχε στηριχθεί για τη σύναψη του με αριθμ. … ασφαλιστικού συμβολαίου, πέραν των όσων δήλωσε ο ενάγων στο από …. ερωτηματολόγιο, και στα στοιχεία που η ίδια διέθετε για την κατάσταση της υγείας του από τη λειτουργία των προγενέστερων ασφαλιστηρίων συμβολαίων. Τα ανωτέρω συμπεράσματα του Δικαστηρίου δεν αναιρούνται από τη νομίμως επικαλούμενη και προσκομιζόμενη από την εναγομένη ιατρική γνωμάτευση της ……., παθολόγου, που δεν εξέτασε ποτέ τον ενάγοντα, από την οποία προκύπτει μόνο ότι η αναιμία που διαπιστώθηκε από τον εργαστηριακό έλεγχο που υποβλήθηκε ο ενάγων στις …… ήταν εξαιρετικά σοβαρή, καθώς το γεγονός αυτό δεν αποδεικνύει γνώση του ενάγοντος περί της κατάστασης της υγείας του κατά τη συμπλήρωση του από ….. ερωτηματολογίου. Άλλωστε, ο θεράπων ιατρός του ενάγοντος στο νοσοκομείο «…..» - αιματολόγος, ……, βεβαιώνει, στην από …. ιατρική βεβαίωση, ότι ο ενάγων διεγνώσθη στις ….. με πολλαπλούν μυέλωμα στην αιματολογική κλινική του ….. «….» και ότι η κλινική συμπτωματολογία της νόσου μπορεί να μη γίνει αντιληπτή από τον ασθενή αρκετό διάστημα πριν την εισαγωγή του. Αντίθετο συμπέρασμα δε συνάγεται ούτε από την με αριθμ. ……... ένορκη βεβαίωση του μάρτυρα της εναγομένης-υπαλλήλου της, …….., ο οποίος κατέθεσε μόνο τα προσωπικά του συμπεράσματα σχετικά με την προΰπαρξη πάθησης του ενάγοντος. Σύμφωνα με τα ανωτέρω, εφόσον αποδεικνύεται ότι ο ενάγων δεν παρέβη το ασφαλιστικό του βάρος περί ειλικρινούς και ακριβούς δήλωσης, η από …. καταγγελία της μεταξύ αυτού και της εναγομένης ασφαλιστικής σύμβασης είναι άκυρη, αφού δε συντρέχει ο προβλεπόμενος στη διάταξη του άρθρου 3 παρ. 6 του ν. 2496/1997 λόγος καταγγελίας. Ως εκ του λόγου αυτού, κρίνεται απορριπτέα ως ουσιαστικά αβάσιμη και η παραδεκτά προβαλλόμενη από την εναγομένη, με τις προτάσεις της, ένσταση περί απαλλαγής της ευθύνης της, όπως και η παραδεκτά προβαλλόμενη εκ μέρους της ένσταση περί ακύρωσης της ασφαλιστικής σύμβασης λόγω ουσιώδους πλάνης της, από την οποία σχημάτισε τη βούληση σύναψης ασφαλιστικής σύμβασης με τον ενάγοντα, με βάση τις δηλώσεις του σχετικά με την κατάσταση της υγείας του (άρθρα 140-141, 147 ΑΚ). Ο δε ισχυρισμός της εναγομένης ότι ο ενάγων ασκεί καταχρηστικά τις ένδικες αξιώσεις του, για τον λόγο ότι ο γνώριζε τις διαδικασίες ένταξης και τους όρους και προϋποθέσεις του ….. ασφαλιστηρίου συμβολαίου ζωής, είναι απορριπτέος ως μη νόμιμος, διότι τα ως άνω πραγματικά περιστατικά δεν καθιστούν καταχρηστική την άσκηση των ένδικων αξιώσεων. Συνεπώς, η εναγομένη υποχρεούται να καταβάλει το οφειλόμενο ασφάλισμα λόγω επέλευσης του ασφαλιστικού κινδύνου, το οποίο ανέρχεται, μετά τον μερικό περιορισμό του αιτήματος της αγωγής, στο συνολικό ποσό των ……. ευρώ.

Κατ' ακολουθία των ανωτέρω, πρέπει η κρινόμενη αγωγή να γίνει δεκτή και ως ουσιαστικά βάσιμη, να αναγνωρισθεί η ακυρότητα της καταγγελίας της ένδικης ασφαλιστικής σύμβασης και κατ' επέκταση η εξακολούθηση της ισχύος της και να υποχρεωθεί η εναγομένη να καταβάλει στον ενάγοντα το ποσό των …. ευρώ, με τον νόμιμο τόκο από την επομένη της επίδοσης της αγωγής. Επίσης, πρέπει η απόφαση να κηρυχθεί προσωρινά εκτελεστή ως προς την καταψηφιστική της διάταξη, διότι κατά την κρίση του Δικαστηρίου η καθυστέρηση στην εκτέλεση θα προκαλέσει ζημία στον ενάγοντα. Τέλος, πρέπει να καταδικασθεί η εναγομένη, λόγω της ήττας της, στην πληρωμή των δικαστικών εξόδων του ενάγοντος (άρθρα 176, 191 παρ. 2 ΚΠολΔ), κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στο διατακτικό.

Σημαντική απόφαση επιτυχίας του γραφείου μας σε θέματα Δικαίου Πολυκατοικίας – Διαφοράς συνιδιοκτητών (απαγόρευση χρήσης οριζόντιας ιδιοκτησίας από τον Κανονισμό – επεμβάσεις σε κοινόχρηστους χώρους- καταχρηστική άσκηση δικαιώματος)

ΕΦΕΤΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

70 Τμήμα

ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

(…)

Ι. (…) Οι ενάγουσες άσκησαν ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών την από ….. και με αριθμό κατάθεσης ……….. αγωγή τους. Με αυτή ζήτησαν α) να αναγνωρισθεί ότι η εναγόμενη έχει παράνομα και αυθαίρετα προβεί στις αναφερόμενες στο δικόγραφο της αγωγής επεμβάσεις και μετατροπές στον κοινόκτητο και κοινόχρηστο ακάλυπτο χώρο του οικοπέδου της ανωτέρω πολυκατοικίας, β) να υποχρεωθεί η εναγόμενη β1) να άρει τις ανωτέρω επεμβάσεις και μετατροπές και να αποκαταστήσει τα πράγματα στην προτέρα κατάσταση μέσα σε προθεσμία ενός μηνός από την επίδοση σε αυτήν της εκδοθησόμενης απόφασης, άλλως β2) να επιτραπεί στις ίδιες να προβούν στις συγκεκριμένες πράξεις, εφόσον δεν το πράξει η εναγόμενη, με δικές της δαπάνες, καθώς και β3) να υποχρεωθεί η εναγόμενη, για την τελευταία αυτή περίπτωση, στην προκαταβολή του ποσού της δαπάνης που απαιτείται για να επιχειρηθούν οι πράξεις αυτές από τις ίδιες ποσού …. ευρώ, κατά τα αναλυόμενα στην αγωγή, γ) να υποχρεωθεί η εναγόμενη να παραλείπει στο μέλλον ενέργειες και παρεμβάσεις εντός του κοινόχρηστου ακάλυπτου χώρου της πολυκατοικίας περιμετρικά της ένδικης ιδιοκτησίας της, δ) να απαγορευθεί στην εναγόμενη και να διαταχθεί αυτή να παύσει και να παραλείπει στο μέλλον να χρησιμοποιεί την ένδικη αποθήκη ως κατοικία, αποκαθιστώντας την κατά παράβαση του κανονισμού αλλαγή χρήσης της, ε) να υποχρεωθεί η εναγόμενη και κάθε τρίτος που έλκει από αυτήν δικαιώματα ή ειδικός διάδοχός της, να επιτρέπουν στον εκάστοτε διαχειριστή πολυκατοικίας την άμεση, ελεύθερη και απρόσκοπτη πρόσβασή του στον εντός της ένδικης ιδιοκτησίας της εναγόμενης (υπόγειας αποθήκης) κεντρικό φρεάτιο αποχέτευσης της πολυκατοικίας για συντήρησή του ή για άλλους έκτακτους λόγους, στ) να απειληθεί σε βάρος της εναγόμενης χρηματική ποινή ποσού …... ευρώ και προσωπική κράτηση …. για κάθε τυχόν παράβαση του διατακτικού της εκδοθησόμενης απόφασης καθώς και για κάθε μη συμμόρφωση με τις ένδικες υποχρεώσεις της, ζ) να κηρυχθεί προσωρινά εκτελεστή η εκδοθησόμενη απόφαση και να καταδικασθεί η εναγόμενη στη δικαστική τους δαπάνη. Επί της ως άνω αγωγής εκδόθηκε η εκκαλούμενη …. οριστική απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, η οποία, αφού απέρριψε ως αόριστα 1) το δεύτερο μέρος του υπό στοιχείο δ' αιτήματος και 2) του μέρους εκείνου της αγωγής που αφορούσε στην καταστροφή της βλάστησης της πρασιάς μετά των αιτημάτων που σχετίζονται με την επαναφύτευσή της, και ως μη νόμιμα 1) το υπό στοιχείο α) αίτημα και 2) το υπό στοιχείο ε) αίτημα, κατά το μέρος που ζητείται η επιβολή υποχρέωσης ανοχής πράξεων και κατά τρίτων, μη διαδίκων, ακολούθως δέχθηκε εν μέρει την αγωγή ως ουσιαστικά βάσιμη. Κατά της αποφάσεως αυτής παραπονούνται οι ενάγουσες με τους αναφερόμενους στην κρινόμενη έφεση λόγους, αναγομένους σε εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου και κακή εκτίμηση των αποδείξεων και ζητούν την εξαφάνισή της, ώστε να γίνει καθ' ολοκληρίαν δεκτή η αγωγή τους, καθώς και την καταδίκη της εναγόμενης στην δικαστική τους δαπάνη αμφοτέρων των βαθμών δικαιοδοσίας.

ΙΙ. Κατά το άρθρο 281 ΑΚ η άσκηση του δικαιώματος απαγορεύεται αν υπερβαίνει προφανώς τα όρια που επιβάλλουν η καλή πίστη ή τα χρηστά ήθη ή ο κοινωνικός ή οικονομικός του δικαιώματος. Κατά την έννοια της διάταξης αυτής, το δικαίωμα θεωρείται ότι ασκείται καταχρηστικά, όταν η συμπεριφορά του δικαιούχου, που προηγήθηκε ή η πραγματική κατάσταση που διαμορφώθηκε κατά το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε ή οι περιστάσεις που μεσολάβησαν, χωρίς κατά νόμο να εμποδίζουν τη γένεση ή να επάγονται την απόσβεση του δικαιώματος, καθιστούν μη ανεκτή τη μεταγενέστερη άσκησή του, κατά τις περί δικαίου και ηθικής αντιλήψεις του μέσου κοινωνικού ανθρώπου, αφού τείνουν στην ανατροπή καταστάσεως που δημιουργήθηκε υπό ορισμένες ειδικές συνθήκες και διατηρήθηκε για πολύ χρόνο με το επακόλουθο να συνεπάγεται επαχθείς συνέπειες για τον υπόχρεο. Απαιτείται, δηλαδή, για να χαρακτηρισθεί καταχρηστική η άσκηση του δικαιώματος, να έχει δημιουργηθεί στον υπόχρεο, από τη συμπεριφορά του δικαιούχου σε συνάρτηση με εκείνη του υπόχρεου, και μάλιστα ευλόγως, η πεποίθηση ότι ο δικαιούχος δεν πρόκειται να ασκήσει το δικαίωμα του. Απαιτείται ακόμη οι πράξεις του υπόχρεου και η υπ' αυτού δημιουργηθείσα κατάσταση, που συνεπάγεται ιδιαιτέρως επαχθείς για τον ίδιο επιπτώσεις, να τελούν σε αιτιώδη σχέση με την προηγούμενη συμπεριφορά του δικαιούχου. Το ζήτημα δε, αν οι συνέπειες, που συνεπάγεται η άσκηση του δικαιώματος, είναι επαχθείς για τον υπόχρεο, πρέπει να αντιμετωπίζεται και σε συνάρτηση με τις αντίστοιχες συνέπειες που μπορεί να επέλθουν σε βάρος του δικαιούχου από την παρακώλυση της ικανοποίησης του δικαιώματός του (ΑΠ 381/2009, ΑΠ 751/2004, ΑΠ 1472/2001, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Περαιτέρω, όπως αναφέρθηκε και ανωτέρω, με τον κανονισμό πολυωρόφου οικοδομής εγκύρως τίθεται περιορισμός και απαγόρευση ως προς τη χρήση των κοινοχρήστων και κοινοκτήτων πραγμάτων της πολυκατοικίας ή των οριζοντίων ιδιοκτησιών αυτής και ότι, αν με τον κανονισμό απαγορεύεται η ενέργεια από τους συνιδιοκτήτες μεταβολής στα κοινά μέρη ή η ορισμένη χρήση οριζόντιας ιδιοκτησίας, η απαγόρευση αυτή ισχύει και αν ακόμη από την απαγορευμένη ενέργεια δεν παραβλάπτεται η χρήση των άλλων συνιδιοκτητών, ούτε μειώνεται η ασφάλεια αυτών ή του οικοδομήματος στη συγκεκριμένη περίπτωση και έτσι δεν είναι αναγκαία η έρευνα των προϋποθέσεων τούτων για να κριθεί αν έλαβε χώρα ανεπίτρεπτη, ως αντικείμενη στον κανονισμό, ενέργεια συνιδιοκτήτη, όταν επιδιώκεται να αρθεί η παράνομη αυτή κατάσταση που δημιουργήθηκε. Όμως, η γι' αυτή την άρση αξίωση απαγορεύεται ως καταχρηστική, όταν η άσκησή της υπερβαίνει, προφανώς, τα όρια που επιβάλλουν η καλή πίστη ή τα χρηστά ήθη ή ο κοινωνικός ή οικονομικός σκοπός του δικαιώματος. Είναι η υπέρβαση «προφανής» όταν προκαλεί την έντονη εντύπωση αδικίας σε σχέση με το όφελος του δικαιούχου από την άσκηση του δικαιώματός του (ΑΠ 238/2008, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Περαιτέρω η άσκηση του δικαιώματος δεν καθίσταται καταχρηστική από μόνο το γεγονός ότι ο δικαιούχος προβαίνει σε ενέργειες που παρέχουν στον υπόχρεο δικαίωμα παροχής έννομης προστασίας, καθόσον σε διαφορετική περίπτωση θα παρεχόταν προστασία στην παρανομούντα υπόχρεο, κατάσταση που δεν μπορεί να γίνει ανεκτή από το δίκαιο.

ΙΙΙ. Με τον έκτο λόγο έφεσης οι ενάγουσες παραπονούνται ότι η εκκαλουμένη εσφαλμένα απέρριψε ως αόριστο το δεύτερο σκέλος του άνω υπό δ' αιτήματος, ήτοι να διαταχθεί η εναγόμενη να αποκαταστήσει την κατά παράβαση του κανονισμού της πολυκατοικίας τυχόν συντελεσθείσα αλλαγή χρήσης της εν λόγω ιδιοκτησίας της από αποθήκη σε κατοικία, διότι, κατ' ορθή εκτίμηση του δικογράφου της αγωγής, αίτημα ήταν να αποκαταστήσει η εναγόμενη με ενέργειές της τα πράγματα στην προτέρα κατάσταση, κατά τρόπο ώστε η υπόγεια ιδιοκτησία της να έχει ξανά την χρήση αποθήκης και όχι κατοικίας. Ο παραπάνω λόγος πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, διότι από τη γραμματική διατύπωση του αιτήματος και συγκεκριμένα «να διαταχθεί η εναγόμενη να αποκαταστήσει την κατά παράβαση του κανονισμού της πολυκατοικίας τυχόν συντελεσθείσα αλλαγή χρήσης της εν λόγω ιδιοκτησίας της από αποθήκη σε κατοικία», ουδαμώς προκύπτει αίτημα περί επαναφοράς των πραγμάτων στην προτέρα κατάσταση, διότι, έχοντας ως βάση την πιθανότητα εκτέλεσης από την εναγόμενη τεχνικών εργασιών στην ένδικη αποθήκη της προς αλλαγή χρήσης, δεν είναι εφικτή η παράθεση αυτών, το οποίο όμως απαιτείται, ώστε να ελεγχθεί δικαστικά εάν πράγματι αυτές κατατείνουν αποκλειστικά και μόνον στη ισχυριζόμενη αλλαγή χρήσης που και μόνον απαγορεύεται από τον κανονισμό, αλλά και για να διαπιστωθεί αν πρόκειται για απαγορευμένες από τον κανονισμό τεχνικές εργασίες, δεδομένου ότι δεν είναι κάθε τεχνική εργασία απαγορευμένη. Με τον έβδομο λόγο έφεσης οι ενάγουσες παραπονούνται ότι η εκκαλουμένη εσφαλμένα απέρριψε ως αόριστο το μέρος εκείνου της αγωγής που αφορούσε στην καταστροφή της βλάστησης της πρασιάς μετά των αιτημάτων που σχετίζονται με την επαναφύτευσή της, δεδομένου ότι οι ενάγουσες στο αγωγικό δικόγραφο περιγράφουν την κατάσταση στο συγκεκριμένο σημείο της πρασιάς που γειτνιάζει με την υπόγεια ιδιοκτησία της εναγόμενης πριν αυτή καταστραφεί και, ειδικότερα, ότι εκεί υπήρχαν φυτά και λουλούδια, ήτοι σειρά από λεβάντες, όπως αναφέρεται σε άλλο σημείο του αγωγικού δικογράφου κατά την περιγραφή των εργασιών αποκατάστασης τού χώρου αυτού, φυτά τα οποία εκριζώθηκαν από την εναγόμενη. Ο παραπάνω λόγος πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, διότι το σχετικό αίτημα είναι εντελώς γενικά διατυπωμένο χωρίς καμία εξειδίκευση ή παραπομπή σε συγκεκριμένο σημείο της αγωγής, καθόσον ο προσδιορισμός των πράξεων που υποχρεώνεται με το διατακτικό της απόφασης ο εναγόμενος να εκτελέσει, να παραλείπει ή να ανέχεται, πρέπει να είναι σαφής, όπως επιβάλλεται από τη διάταξη του άρθρου 916 ΚΠολΔ, που ορίζει ότι αναγκαστική εκτέλεση δεν μπορεί να γίνει εάν από τον εκτελεστό τίτλο δεν προκύπτει η ποσότητα και η ποιότητα της παροχής, το δε αντικείμενο της εκτέλεσης πρέπει να είναι εντελώς εξατομικευμένο, άλλως η εκτέλεση δεν είναι εφικτή (ΑΠ 776/2005 και ΑΠ 953/2002 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΕφΑθ 3789/2008 ΕφΑΔ 2009, 99). Με τον όγδοο λόγο έφεσης οι ενάγουσες παραπονούνται ότι η εκκαλουμένη εσφαλμένα απέρριψε ως μη νόμιμο το αίτημα να υποχρεωθεί εκτός από την εναγόμενη και κάθε τρίτος που έλκει από αυτήν δικαιώματα ή ειδικός διάδοχός της, να επιτρέπουν στον εκάστοτε διαχειριστή πολυκατοικίας την άμεση, ελεύθερη και απρόσκοπτη πρόσβασή του στον εντός της ένδικης ιδιοκτησίας της κεντρικό φρεάτιο αποχέτευσης της πολυκατοικίας για συντήρησή του ή για άλλους έκτακτους λόγους. Ο παραπάνω λόγος πρέπει να απορριφθεί ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος, διότι στο διατακτικό της εκκαλουμένης περιλαμβάνεται διάταξη που υποχρεώνει την εναγόμενη να επιτρέπει την πρόσβαση στο κεντρικό φρεάτιο αποχέτευσης της πολυκατοικίας, που βρίσκεται στην υπόγεια υπό στοιχεία …. ιδιοκτησία της, στον εκάστοτε διαχειριστή της πολυκατοικίας και στον τεχνικό και στα μέλη του συνεργείου συντήρησης και καθαρισμού που τυχόν θα τον συνοδεύουν αφενός κάθε φορά που τούτο επιβάλλεται από έκτακτους λόγους ανωτέρας βίας, αφετέρου κατά την ανά τετράμηνο τακτική συντήρηση αυτού, κατά τον χρόνο που θα ορίσει η γενική συνέλευση των συνιδιοκτητών.

IV. Από τις ένορκες καταθέσεις των μαρτύρων των διαδίκων που περιέχονται στα ταυτάριθμα με την εκκαλούμενη απόφαση πρακτικά, καθώς και από όλα τα έγγραφα, που οι ίδιοι προσκομίζουν και επικαλούνται, μεταξύ των οποίων και οι φωτογραφίες (αρ. 444 παρ. 1 περ. γ ΚΠολΔ), τις τεχνικές εκθέσεις των πολιτικών μηχανικών …..  και ….. που ως ιδιωτικές γνωμοδοτήσεις εκτιμώνται ελεύθερα (αρ. 390 ΚΠολΔ) και τέλος τα διδάγματα της κοινής πείρας που λαμβάνονται αυτεπαγγέλτως υπόψη (αρ. 336 παρ. 4 ΚΠολΔ), αποδείχθηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Οι εκκαλούσες - ενάγουσες και η εφεσίβλητη - εναγόμενη τυγχάνουν ιδιοκτήτριες διαφορετικών οριζοντίων ιδιοκτησιών που έχουν συσταθεί επί του υπογείου και των ορόφων τετραώροφης οικοδομής, ανεγερθείσας επί οικοπέδου κείμενου στην ….., και δη στην ειδικότερη θέση «…..», επί της συμβολής των οδών ……, η οποία έχει υπαχθεί στις διατάξεις του Ν. 3741/1929 (περί της κατ' όροφον ιδιοκτησίας) και των άρθρων 1002 και 1117 ΑΚ δυνάμει της υπ' αριθμ. …… πράξης σύστασης οριζοντίου ιδιοκτησίας και κανονισμού πολυκατοικίας της συμβολαιογράφου ……, που έχει μεταγραφεί νόμιμα στα βιβλία μεταγραφών του υποθηκοφυλακείου του δήμου …... Ειδικότερα, και καθόσον αφορά τις ενάγουσες, η πρώτη εξ αυτών τυγχάνει κυρία της υπό στοιχεία … οριζόντιας ιδιοκτησίας (διαμερίσματος) που έχει συσταθεί επί του τετάρτου ορόφου της ανωτέρω πολυκατοικίας, μετά του αναλογούντος σε αυτήν ποσοστού εξ αδιαιρέτου συνιδιοκτησίας επί του οικοπέδου 102/1000, της υπό στοιχεία …. οριζόντιας ιδιοκτησίας (αποθήκης) που έχει συσταθεί επί του υπογείου της ανωτέρω πολυκατοικίας και της υπό στοιχεία … οριζόντιας ιδιοκτησίας (χώρος στάθμευσης αυτοκινήτου), η δεύτερη εξ αυτών τυγχάνει κυρία της υπό στοιχεία … οριζόντιας ιδιοκτησίας (διαμερίσματος) που έχει συσταθεί επί του δευτέρου ορόφου της ανωτέρω πολυκατοικίας, και της υπό στοιχεία … οριζόντιας ιδιοκτησίας (αποθήκης) που έχει συσταθεί επί του υπογείου της ανωτέρω πολυκατοικίας τέταρτη εξ αυτών τυγχάνει κυρία της υπό στοιχεία … οριζόντιας ιδιοκτησίας (διαμερίσματος) που έχει συσταθεί επί του τετάρτου ορόφου της ανωτέρω πολυκατοικίας, της υπό στοιχεία … οριζόντιας ιδιοκτησίας (αποθήκης) που έχει συσταθεί επί του υπογείου της ανωτέρω πολυκατοικίας και των υπό στοιχεία … και … οριζοντίων ιδιοκτησιών (χώρων στάθμευσης αυτοκινήτου) που έχουν συσταθεί επί του ισογείου-πυλωτής της ανωτέρω πολυκατοικίας η πέμπτη εξ αυτών τυγχάνει κυρία της υπό στοιχεία … οριζόντιας ιδιοκτησίας (διαμερίσματος) που έχει συσταθεί επί του δευτέρου ορόφου της ανωτέρω πολυκατοικίας, της υπό στοιχεία …. οριζόντιας ιδιοκτησίας (αποθήκης) που έχει συσταθεί επί του υπογείου της ανωτέρω πολυκατοικίας και της υπό στοιχεία … οριζόντιας ιδιοκτησίας (χώρος στάθμευσης αυτοκινήτου) που έχει συσταθεί επί του ισογείου της ανωτέρω πολυκατοικίας, η έβδομη εξ αυτών τυγχάνει κυρία της υπό στοιχεία … οριζόντιας ιδιοκτησίας (διαμερίσματος) που έχει συσταθεί επί του πρώτου ορόφου της ανωτέρω πολυκατοικίας, η όγδοη εξ αυτών τυγχάνει επικαρπώτρια της υπό στοιχεία …. οριζόντιας ιδιοκτησίας (διαμερίσματος) που έχει συσταθεί επί του τρίτου ορόφου της ανωτέρω πολυκατοικίας. Επισημαίνεται δε ότι στις διαφορές συνιδιοκτητών νομιμοποιούνται ενεργητικά και παθητικά και οι επικαρπωτές οριζόντιας ιδιοκτησίας, ενόψει του ότι με τη διάταξη του άρθρου 1173 ΑΚ, σε περίπτωση προσβολής του δικαιώματος του επικαρπωτή εφαρμόζονται οι διατάξεις για την προστασία της κυριότητας (βλ. και ΑΠ 746/2018 Νόμος). Συνιδιοκτήτρια στην ανωτέρω πολυκατοικία τυγχάνει και η εναγόμενη, καθόσον έχει στην αποκλειστική κυριότητά της την υπό στοιχεία … οριζόντια ιδιοκτησία (διαμέρισμα) που έχει συσταθεί επί του … ορόφου της συγκεκριμένης πολυκατοικίας, την ένδικη υπό στοιχεία … οριζόντια ιδιοκτησία που έχει συσταθεί επί του υπογείου της συγκεκριμένης πολυκατοικίας, καθώς και την υπό στοιχεία … οριζόντια ιδιοκτησία που έχει συσταθεί επί του … της ανωτέρω πολυκατοικίας. Σύμφωνα με τη συστατική της οροφοκτησίας πράξη, η ως άνω υπό στοιχεία … οριζόντια ιδιοκτησία, που χαρακτηρίζεται ως αποθήκη, αποτελείται από έναν ενιαίο χώρο, έχει επιφάνεια …τ.μ. και συνορεύει …. . Κατά την πρώτη τροποποίηση της συστατικής της οροφοκτησίας πράξης που έλαβε χώρα δια της νομοτύπως μεταγεγραμμένης …. πράξης της ιδίας ως άνω συμβολαιογράφου και επέφερε τροποποιήσεις στο υπόγειο της πολυκατοικίας, η περιγραφή της υπό στοιχεία … οριζόντιας ιδιοκτησίας μεταβάλλεται ως προς μέρη της πολυκατοικίας που συνορεύουν με αυτήν, καθώς πλέον φέρεται να συνορεύει …... Τα ανωτέρω δεν μεταβλήθηκαν με την δεύτερη και τρίτη (και τελευταία) τροποποίηση της συστατικής της οροφοκτησίας πράξη που έλαβαν χώρα δια των …  και …. πράξεων της ιδίας ως άνω συμβολαιογράφου που μεταγράφηκαν νόμιμα. Στο άρθρο 5 του κανονισμού αναφέρονται οι επιτρεπόμενες και απαγορευμένες χρήσεις κάθε διηρημένης οριζόντιας ιδιοκτησίας, με την πρόβλεψη για εκείνους του υπογείου, ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν για κάθε χρήση, πλην όσων ρητώς κατονομάζονται για τα διαμερίσματα, με εξαίρεση εκείνων του γραφείου και εργαστηρίου, εφόσον δεν προκαλείται θόρυβος ή δυσοσμία, και καταστήματος, εκτός ιχθυοπωλείου και κρεοπωλείου. Κατά το ίδιο άρθρο, όλοι οι συνιδιοκτήτες υποχρεούνται να επιτρέπουν στο διαχειριστή να εισέρχεται οποιαδήποτε στιγμή στης ιδιοκτησία τους, συνοδευόμενος ή μη από εργάτες, εφόσον το μέτρο αυτό επιβάλλεται από λόγους ανωτέρας βίας, όπως διαρροής υδάτων, εφόσον εκθέτουν σε κίνδυνο κάποια ιδιοκτησία ή την όλη οικοδομή ή τη ζωή των συνιδιοκτητών. Με την δεύτερη τροποποίηση της συστατικής της οροφοκτησίας πράξης, τροποποιήθηκε η πρώτη παράγραφος του άρθρου 5 του κανονισμού και πλέον ορίζεται ότι οι χώροι του υπογείου και οι βοηθητικοί χώροι της πολυκατοικίας θα χρησιμοποιούνται σύμφωνα με την … άδεια ανεγέρσεως του πολεοδομικού γραφείου … Αττικής, όπως αναθεωρήθηκε, και τους ισχύοντας κανονισμούς του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού. Εκ της τροποποποίησης αυτής συνάγεται ότι η υπό στοιχεία … οριζόντια ιδιοκτησία θα μπορούσε πλέον να χρησιμοποιείται μόνον ως αποθήκη. Η εναγόμενη μετέτρεψε την υπό στοιχείο … υπόγεια ιδιοκτησία της σε κατοικία και στη συνέχεια τακτοποίησε την αυθαίρετη αυτή μεταβολή με τη υπαγωγή στις διατάξεις του Ν. 4178/2013 (που αφορούσε σε αυθαίρετες κατασκευές που υφίστανται προ της 1.1.1983 και εξαιρούνται της κατεδάφισης), καθόσον υποστήριξε ότι είχε πραγματοποιηθεί το δεύτερο εξάμηνο του έτους …, καταβάλλοντας το επιβληθέν πρόστιμο. Προσέτι, περί τα τέλη του έτους … η εναγόμενη, αφού προέβη στην επίπλωση της υπόγειας ιδιοκτησίας της, εμβαδού … τ.μ., και τη σύνδεσή της με δίκτυα κοινής ωφελείας, εγκαταστάθηκε σε αυτήν με τον υιό της, εκμισθώνοντας παράλληλα το επί του …ορόφου διαμέρισμά της, προς επαύξηση των εισοδημάτων της. Στη γενική συνέλευση των συνιδιοκτητών της πολυκατοικίας, που έγινε στις ….2015, συζητήθηκε το θέμα της αλλαγής χρήσης της ανωτέρω αποθήκης. Επομένως κατά τον παραπάνω χρόνο είχαν ενημερωθεί όλοι οι ενάγοντες συνιδιοκτήτες της πολυκατοικίας για τη χρήση από την εναγόμενη της αποθήκης ως κατοικίας, σε αυτή δε τη συνέλευση, όπως αναγράφεται, ζητήθηκε από την εναγόμενη έγγραφη βεβαίωση για το νόμιμο της αλλαγής χρήσης, προκειμένου να γίνει η ανάλογη προσαρμογή των χρεώσεων των κοινοχρήστων, εφόσον κριθεί απαραίτητο. Ενόψει των ανωτέρω αποδείχθηκε ότι έχει μεν τακτοποιηθεί πολεοδομικά ο χώρος αυτός, πλην όμως η χρήση της παραπάνω ιδιοκτησίας ως κατοικίας εξακολουθεί να αντιβαίνει στην προβλεπόμενη από το προεκτεθέν άρθρο 5 του Κανονισμού της πολυκατοικίας απαγόρευση, αφού βάσει αυτού προβλέπεται χρήση αυτής μόνο ως αποθήκης. Τον … του έτους 2019 η εναγόμενη επενέβη παράνομα στον κοινόκτητο και κοινόχρηστο χώρο της οικοδομής, οπότε οι ενάγουσες με το από …2019 εξώδικο που απέστειλαν σε αυτήν στις …2019 διαμαρτυρήθηκαν, μεταξύ άλλων, και για την αλλαγή χρήσης της υπόγειας αποθήκης της σε κύρια κατοικία. Η τελευταία, με το από ….2019 εξώδικο που απέστειλε στον διαχειριστή της πολυκατοικίας ….., υποστήριξε, μεταξύ άλλων, ότι άπαντες οι ενάγοντες γνώριζαν ότι διέμενε στην υπόγεια ιδιοκτησία, χρησιμοποιώντας αυτή ως κατοικία. Υποστήριξε επιπλέον ότι χρησιμοποιούσε επί δεκαετίες την υπόγεια ιδιοκτησία της ως κατοικία και ότι αυτό το αποδεχόταν όλη η συνιδιοκτησία, γεγονός αναληθές, καθώς προέκυψε αφενός ότι εγκαταστάθηκε σε αυτήν περί τα τέλη του έτος …, αφετέρου ότι η συνιδιοκτησία κατά τη δεκαετία του '80 είχε αποτρέψει επανειλημμένως την εναγόμενη και την δικαιοπάροχό της να ολοκληρώσουν την επιχειρούμενη μετατροπή της υπόγειας αποθήκης σε κατοικία, ακόμα και με καταγγελία στην αρμόδια Διεύθυνση Πολεοδομίας. Από το έτος 2015 και έως τον …. του 2019 δεν υπήρξαν αντιδράσεις συνιδιοκτητών για την ένδικη αλλαγή χρήσης, η οποία είχε ολοκληρωθεί και τακτοποιηθεί πολεοδομικά με την υπαγωγή στο καθεστώς του Ν. 4178/2013, ενώ είχε γίνει αντιληπτή οπωσδήποτε από τον … του έτους 2015, οπότε και απετέλεσε, όπως πρεκτέθηκε, θέμα γενικής συνέλευσης. Περαιτέρω, δεν αποδείχθηκε ότι η συμπεριφορά των εναγουσών έναντι της εναγόμενης ήταν τέτοια, ώστε να δημιουργήσει εύλογα την πεποίθηση στην τελευταία ότι δεν θα ασκήσουν το δικαίωμα τους. Η μη άσκηση από τις ενάγουσες συνιδιοκτήτριες από το έτος 2015 έως το 2019 του δικαιώματός τους για άρση της προσβολής της συνιδιοκτησίας λόγω αλλαγής χρήσης της της αποθήκης αντιτιθέμενης στον κανονισμό δεν θεωρείται ότι διάρκεσε μακρό χρονικό διάστημα, ούτε μπορεί να οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι δημιούργησε στην εναγόμενη την εύλογη πεποίθηση, ότι τελικά δεν θα ασκήσουν οι ενάγουσες το δικαίωμα αυτό, καθόσον κατά το χρονικό αυτό διάστημα το επίδικο θέμα ήταν σε εκκρεμότητα. Από το παραπάνω πρακτικό γενικής συνέλευσης της …..2015 δεν προέκυψε καμία έγκριση ούτε σιωπηρή αποδοχή των εναγουσών - συνιδιοκτητών για την επίδικη αλλαγή χρήσης, αλλά ζητήθηκε από την εναγόμενη η προσκομιδή έγγραφης βεβαίωσης περί αυτής από την πολεοδομία, όμως, η εναγόμενη, παρότι προσκλήθηκε, δεν προσκόμιζε τα σχετικά έγγραφα παρά μόνο τον …. του έτους 2019, όταν είχε αρχίσει από αυτήν η παράνομη επέμβαση στα κοινόκτητα και κοινόχρηστα μέρη της οικοδομής και αφού είχε κληθεί να παρέμβει στις παράνομες εργασίες η αστυνομία. οι ενάγουσες δεν έδωσαν στην εναγόμενη κατά τη συνέλευση της ….2015 καμία διαβεβαίωση περί αποδοχής της αλλαγής χρήσης, η οποία (εναγόμενη), άλλωστε, απουσίαζε από τη συνέλευση, η δε πρόσκληση προς την εναγόμενη και αναμονή τους για να εξακριβώσουν, αν πράγματι αυτή είχε ακολουθήσει διαδικασία πολεοδομικής τακτοποίησης, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως μακροχρόνια αδράνεια περί την άσκηση του δικαιώματός τους. Η αναφερόμενη στο παραπάνω πρακτικό γενικής συνέλευσης προσαρμογή των χρεώσεων των κοινοχρήστων δαπανών, εφόσον κρινόταν απαραίτητο, θα ήταν αυτόθροη συνέπεια της πολεοδομικής αλλαγής χρήσης. Η κατά το ανωτέρω χρονικό διάστημα (2015 - 2019) καθυστέρηση και παράλειψη της εναγόμενης να προσκομίσει στις ενάγουσες συνιδιοκτήτριες επίσημα έγγραφα περί της αλλαγής χρήσης δεν μπορεί να στηρίξει και να δικαιολογήσει εύλογη πεποίθηση της τελευταίας περί μη άσκησης των δικαιωμάτων των εναγουσών. Αντίθετα, η ως άνω συμπεριφορά της εναγόμενης οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οφειλόταν στην ανησυχία της για την αντίδραση των εναγουσών στην αλλαγή χρήσης, καθώς αυτές και στο παρελθόν είχαν αντιδράσει, δεδομένου ότι, όπως κατέθεσε ο μάρτυς των εναγόντων, «το 99% της πολυκατοικίας διαφωνεί». Εξάλλου, η μη χρησιμοποίηση της υπόγειας αυτής ιδιοκτησίας ως κύριας κατοικίας δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι δημιουργεί επαχθείς συνέπειες για την εναγόμενη, επειδή, αφενός μεν δεν ήταν μακρόχρονη, αφετέρου δε η ίδια διαθέτει ιδιόκτητο διαμέρισμα στον τρίτο όροφο της ίδιας πολυκατοικίας. Συνεπώς, η ένσταση της καταχρηστικής άσκησης της αγωγικής αξίωσης, που προέβαλε πρωτόδικα η εναγόμενη προς απόκρουση της ένδικης αγωγής πρέπει να απορριφθεί ως ουσιαστικά αβάσιμη. Το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, το οποίο δέχθηκε την ως άνω από το άρθρο 281 ΑΚ ένσταση, εσφαλμένα ερμήνευσε και εφάρμοσε το νόμο και, κατά συνέπεια, οι πρώτος, δεύτερος, τρίτος, τέταρτος και πέμπτος λόγοι της έφεσης πρέπει να γίνουν δεκτοί.

V. Κατόπιν τούτων πρέπει, κατά μερική παραδοχή της έφεσης να εξαφανισθεί η εκκαλουμένη μόνο κατά το εκκληθέν αυτής κεφάλαιο, με το οποίο απορρίφθηκε το αίτημα περί υποχρέωσης της εναγόμενης να παύσει και να παραλείπει στο μέλλον να χρησιμοποιεί την ένδικη αποθήκη ως κατοικία, αποκαθιστώντας την κατά παράβαση του κανονισμού αλλαγή χρήσης της, συνεξαφανιζομένης συνακόλουθα και της διάταξής της περί δικαστικής δαπάνης και ακολούθως, αφού κρατηθεί η υπόθεση από το παρόν Δικαστήριο και δικασθεί κατά τούτο κατ' ουσίαν η από …… και με αριθμό κατάθεσης ……..αγωγή (άρθρο 535 παρ. 1 ΚΠολΔ), πρέπει να γίνει αυτή δεκτή ως βάσιμη και κατ' ουσίαν κατά το ως άνω αίτημα, να υποχρεωθεί η εναγόμενη να παύσει και να παραλείπει στο μέλλον να χρησιμοποιεί την ένδικη αποθήκη ως κατοικία, αποκαθιστώντας την κατά παράβαση του κανονισμού αλλαγή χρήσης της…..

Σημαντική απόφαση κληρονομικού δικαίου που έχει επιτύχει το γραφείο μας! 

(Νόμιμη μοίρα-Μέμψη άστοργης δωρεάς-Ανατροπή δωρεών/γονικών παροχών εν ζωή του κληρονομουμένου)Διακρίνονται οι εξής περιπτώσεις:

 ΕΦΕΤΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

80 ΤΜΗΜΑ ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΟ

…..

ΤΟ ΕΦΕΤΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ (Μονομελές)

(…)

Ι. Επειδή, κατά το άρθρο 1831 παρ. 2 ΑΚ για τον υπολογισμό της νόμιμης μοίρας προστίθενται στην κληρονομιά, με την αξία που είχαν κατά τον χρόνο της παροχής, οτιδήποτε o κληρονομούμενος παραχώρησε όσο ζούσε χωρίς αντάλλαγμα σε μεριδούχο είτε με δωρεά είτε με άλλο τρόπο και επίσης οποιαδήποτε δωρεά που ο κληρονομούμενος έκανε στα τελευταία δέκα χρόνια πριν από τον θάνατο του, εκτός εάν την επέβαλαν λόγοι ευπρεπείας ή ιδιαίτερο ηθικό καθήκον. Στο δε άρθρο 1833 του ίδιου κώδικα ορίζεται ότι στη νόμιμη μοίρα καταλογίζονται οι παροχές προς μεριδούχο με την αξία που είχαν όταν έγιναν, εφόσον προστίθενται στην κληρονομιά σύμφωνα με το άρθρο 1831, εκτός εάν o κληρονομούμενος όρισε διαφορετικά όταν έδωσε την παροχή. Από τον συνδυασμό των διατάξεων αυτών προκύπτει ότι στην νόμιμη μοίρα κάθε μεριδούχου καταλογίζεται κάθε παροχή από ελευθεριότητα, όπως και εκείνη που έγινε στα πλαίσια των γονικών παροχών κατά το άρθρο 1509 AK., από τον κληρονομούμενο στον μεριδούχο, αφού αυτή, μετά τον ν. 1329/1983, είναι κατά νόμο καταλογιστέα, εκτός εάν o κληρονομούμενος όρισε διαφορετικά. H εξαίρεση δηλαδή του μη καταλογισμού προβλέπεται για τις καταλογιστέες στην νόμιμη μοίρα (άρθρο 1833 & 1 ΑΚ) και όχι για τις συνυπολογιστέες στην κληρονομιά προς σχηματισμό της ιδανικής κληρονομικής ομάδος με βάση την οποία θα υπολογισθεί η νόμιμη μοίρα (άρθρο 1831 & 2 ΑΚ), που περιέχει διάταξη αναγκαστικού δικαίου, υπό την έννοια ότι o κληρονομούμενος δεν μπορεί να ορίσει διαφορετικά. Ενόψει αυτών στις προστιθέμενες κατά το άρθρο 1831 & 2 ΑΚ παροχές του κληρονομουμένου προς τον μεριδούχο περιλαμβάνονται οι χωρίς αντάλλαγμα γενόμενες προς αυτόν παροχές, έστω και εάν έγιναν από λόγους ευπρεπείας ή από ιδιαίτερο ηθικό καθήκον και ανεξαρτήτως του χρόνου που έγιναν, μη υφισταμένου για τις παροχές αυτές του χρονικού περιορισμού της δεκαετίας προ του θανάτου του κληρονομουμένου, - όπως οι δωρεές προς τρίτους, εφόσον οι τελευταίες έγιναν στα τελευταία δέκα χρόνια προ της αποβιώσεως του κληρονομουμένου, εάν δεν αποδείξει o τρίτος δωρεοδόχος ότι αυτές έγιναν από λόγους ευπρεπείας ή από ιδιαίτερο ηθικό καθήκον. H φράση του άρθρου 1831 εδ. 2 ΑΚ "στην κληρονομία προσθέτονται" οι  αναφερόμενες στο άρθρο αυτό παροχές δεν έχει την έννοια ότι αυτές ανήκουν πραγματικά στην κληρονομία, αλλά ότι η αξία τους, υπολογιζόμενη κατά το χρόνο της παροχής, θεωρείται λογιστικώς υπάρχουσα στην κληρονομία, για τον υπολογισμό της νόμιμης μοίρας. Όταν η πραγματική ομάδα της κληρονομίας που υπάρχει κατά το χρόνο του θανάτου του κληρονομουμένου δεν επαρκεί για να καλύψει τη νόμιμη μοίρα του ενάγοντος μεριδούχου, κάθε δωρεά εν ζωή του κληρονομουμένου που υπολογίζεται κατ' άρθρο 1831 ΑΚ στην κληρονομία υπόκειται σε ανατροπή (μέμψη) κατά τους όρους του άρθρου 1835 ΑΚ. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει κανένα περιουσιακό στοιχείο στην κληρονομία, τότε η αξία της κληρονομίας θα προσδιορισθεί από την αξία που είχε η άστοργη δωρεά κατά το χρόνο που έγινε και το ποσοστό της νόμιμης μοίρας θα υπολογισθεί στην παραπάνω αξία, δηλαδή στην αξία που είχε η δωρεά κατά το χρόνο που έγινε. Περαιτέρω, ως προς τη γονική παροχή του κληρονομουμένου, αυτή υπολογίζεται λογιστικά στην κληρονομία για τον προσδιορισμό της νόμιμης μοίρας, ως αποτελούσα παραχώρηση του κληρονομουμένου όσο ζούσε προς μεριδούχο χωρίς αντάλλαγμα, για να ανατραπεί όμως κατ' άρθρο 1835 ΑΚ η παραχώρηση αυτή λόγω ανεπάρκειας της κληρονομίας για την κάλυψη της νόμιμης μοίρας άλλου μεριδούχου πρέπει να αποτελεί δωρεά μόνον ως προς το ποσόν που υπερβαίνει το μέτρο το οποίο επιβάλλουν οι περιστάσεις (ΑΚ 1509). Το γεγονός ότι η παροχή του γονέα προς το τέκνο κατά τη ρητή διάταξη του άρθρου 1509 εδ. α’ ΑΚ δεν αποτελεί δωρεά όταν είναι μέσα στα όρια που επιβάλλουν οι περιστάσεις έχει ως συνέπεια ότι η τελευταία δεν προσβάλλεται ως άστοργη έστω αν θίγει τη νόμιμη μοίρα, αφού κατά τη διάταξη του άρθρου 1835 ΑΚ σε μέμψη μόνον οι δωρεές (βλ. ΑΠ 135/2017, ΑΠ 2014/2014 Ί'ΝΠ ΝΟΜΟΣ). Οι παροχές λαμβάνονται υπόψη με την αξία που είχαν κατά τον χρόνο που έγιναν, εάν όμως μέχρι τον θάνατο του κληρονομουμένου επήλθε ουσιώδης μεταβολή της τρέχουσας αξίας του νομίσματος, γίνεται σύμφωνα με τις αρχές της καλής πίστεως, κατ' άρθρ. 288 του ΑΚ, αναγωγή της αξίας της παροχής ή της δωρεάς στον χρόνο θανάτου του κληρονομουμένου, οπότε αποτιμάται η κληρονομιά. H αξία δηλαδή του χρόνου της παροχής θα αναχθεί με βάση την αρχή της καλής πίστεως στο ισάξιό της κατά τον χρόνο του θανάτου του κληρονομουμένου, αφού ληφθούν υπόψη η τιμή και η αγοραστική αξία της χρυσής λίρας Αγγλίας σε κυκλοφορούσες δραχμές τόσο κατά τον χρόνο της παροχής όσο και κατά τον χρόνο του θανάτου του κληρονομουμένου και γίνει η μεταξύ τους σύγκριση, καθώς και η αύξηση του τιμαρίθμου που επήλθε στο μεταξύ, όχι δε και η αξία του αντικειμένου της παροχής κατά τον χρόνο θανάτου του κληρονομουμένου, αφού κατά ρητή επιταγή του νόμου  λαμβάνεται υπόψη μόνο η αξία κατά τον χρόνο της παροχής (βλ. ΑΠ 1176/2002 ΝοΒ 51.1010, ΑΠ 1047/98 ΕλλΔνη 1999. 128, ΑΠ 1298/88 ΝοΒ 37.738, ΕφΑθ  1305/2001 ΕλλΔνη 2001. 1390). Περαιτέρω, από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1825, 1826, 1830, 1831 και 1835 του ΑΚ προκύπτει ότι η ιδιότητα του δωρεοδόχου ως μεριδούχου του κληρονομουμένου ή τρίτου, προκειμένου η προς αυτόν δωρεά να χαρακτηριστεί ως γενομένη προς μεριδούχο ή προς τρίτο και να κριθεί αν αυτή προστίθεται με το άρθρο 1831 παρ.2 του ΑΚ για τον υπολογισμό της νόμιμης μοίρας άλλου μεριδούχου και, σε περίπτωση ανεπάρκειας της κληρονομίας, ανατρέπεται με το άρθρο 1835 του ΑΚ ή όχι, αφού o νόμος ρυθμίζει διαφορετικά καθεμιά από τις κατηγορίες αυτές δωρεών, κρίνεται κατά τον χρόνο θανάτου του κληρονομουμένου, που είναι και o χρόνος επαγωγής της κληρονομίας. Αρκεί, δηλαδή, o δωρεοδόχος να είναι in concreto μεριδούχος του δωρητή κατά τον χρόνο του θανάτου του ώστε η δωρεά που έλαβε από αυτόν όσο ζούσε να χαρακτηριστεί ως γενομένη προς μεριδούχο και να τύχει της μεταχειρίσεως που o νόμος επιφυλάσσει γι' αυτή την κατηγορία δωρεών χάριν προστασίας της νόμιμης μοίρας των λοιπών μεριδούχων. Τούτο σημαίνει ότι τυχόν μεταγενέστερη αποποίηση της κληρονομίας από τον δωρεοδόχο-μεριδούχο του δωρητή, μολονότι, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1825 παρ. 2 και 1856 του ΑΚ, αναιρεί εξ υπαρχής την επαγωγή της κληρονομίας που έγινε σε αυτόν, δεν μετατάσσει τη δωρεά από την κατηγορία των δωρεών προς μεριδούχους σε εκείνη των δωρεών προς τρίτους, o συνυπολογισμός και η ανατροπή των οποίων υπόκεινται στους προαναφερόμενους (χρονικό και ποιοτικό) περιορισμούς. Τούτο δε διότι, υπό την αντίθετη εκδοχή, o δωρεοδόχος-μεριδούχος θα μπορούσε, αποποιούμενος την κληρονομία του δωρητή, να εξαιρεί από τον συνυπολογισμό, για τον προσδιορισμό της νόμιμης μοίρας άλλων μεριδούχων, και, σε περίπτωση ανεπάρκειας της κληρονομίας, από την μέμψη, δωρεές που έλαβε από αυτόν σε χρόνο πέραν της δεκαετίας από τον θάνατό του, μετατάσσοντάς τες από την κατηγορία των δωρεών προς μεριδούχους σε εκείνη των δωρεών προς τρίτους, και έτσι να φαλκιδεύει το δικαίωμα της νόμιμης μοίρας τους, στην προστασία του οποίου αποβλέπουν οι αναγκαστικού δικαίου διατάξεις των άρθρων 1831 και 1835 του ΑΚ, με το να στερούν από τον κληρονομούμενο τη δυνατότητα να εξαιρεί τις δωρεές αυτές από το συνυπολογισμό για να ζημιωθούν άλλοι μεριδούχοι. Άλλωστε, αφού o νόμος απαγορεύει τούτο στον κληρονομούμενο δωρητή χάριν προστασίας της νόμιμης μοίρας, κατά μείζονα λόγο δεν μπορεί να το επιτρέπει στον ωφεληθέντα από τη δωρεά δωρεοδόχο (βλ. ad hoc μελέτη Απ. Τασίκα σε Αρμ 2017 σελ. 2064) .

II. Η αγωγή μέμψεως αστόργου δωρεάς, και όταν αντικείμενο της δωρεάς είναι ακίνητο, δεν χρειάζεται με την ποινή άλλως του απαραδέκτου να γραφτεί στα βιβλία  διεκδικήσεων, διότι δεν είναι εμπράγματη, όπως η διάταξη του άρθρου 220 παρ.1 ΚΠολΔ απαιτεί για την εγγραφή, αλλά ενοχική (βλ. ΑΓΙ 1274/1987 EEN 1987. 508, ΕφΑθ 6395/1995 Ελ.)Δνη 1996.355). Όταν, όμως, στο δικόγραφο της αγωγής αυτής σωρεύεται και αγωγή αναγνωρίσεως του δικαιώματος νόμιμης μοίρας του ενάγοντος, που κατά το άρθρο 1825 παρ.2 του ΑΚ είναι κληρονομικό δικαίωμα, η αγωγή είναι εγγραπτέα, με την ποινή άλλως του απαραδέκτου, στα βιβλία διεκδικήσεων με την προϋπόθεση, βεβαίως, ότι στην κληρονομία υπάρχουν ακίνητα (βλ. ΑΠ 491/2009 ΕλλΔνη 50.1354, ΑΠ 1290/2002 Ελλ.Δνη 43. 1613). Αν η προϋπόθεση αυτή δεν συντρέχει, όπως συμβαίνει και στην περίπτωση που η κληρονομία είναι μηδενική, οπότε η ικανοποίηση της νόμιμης μοίρας του ενάγοντος επιδιώκεται συνδυαστικά με την δικαστική αναγνώρισή της και την ανατροπή της άστοργης δωρεάς, για το παραδεκτό της σχετικής αγωγής δεν απαιτείται εγγραφή της στα οικεία βιβλία διεκδικήσεων.

Στην προκειμένη περίπτωση παρά το νόμο το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο με την εκκαλούμενη απόφασή του απέρριψε ως απαράδεκτο, λόγω μη εγγραφής της αγωγής στα οικεία βιβλία διεκδικήσεων, το σωρευόμενο με τη μέμψη αίτημα αναγνωρίσεως του δικαιώματος νόμιμης μοίρας των εναγόντων, αφού με βάση τα εκτιθέμενα σε αυτήν περιστατικά, η κληρονομία του πατέρα τους είναι μηδενική και, σύμφωνα με την προηγούμενη υπό στοιχεία II σκέψη, δεν χρειαζόταν, για το παραδεκτό του αιτήματος αυτού, να εγγραφεί η αγωγή στα οικεία βιβλία διεκδικήσεων, όπως βασίμως οι ενάγοντες με τον δεύτερο λόγο της εφέσεώς τους υποστηρίζουν. Συνεπώς, η εκκαλουμένη πρέπει να εξαφανιστεί ως προς τη διάταξή της με την οποίαν απέρριψε το πιο πάνω αίτημα, να κρατηθεί η υπόθεση από το παρόν Δικαστήριο και να δικαστεί κατ' ουσίαν, να κριθεί το αίτημα αυτό παραδεκτό και νόμιμο και να ερευνηθεί περαιτέρω στην ουσία του. Περαιτέρω, αβάσιμος στην ουσία του και απορριπτέος είναι και o πρώτος λόγος της έφεσης της πρώτης εναγομένης, με τον οποίον παραπονείται ότι παρά το νόμο η εκκαλουμένη δεν απέρριψε ως απαράδεκτη λόγω αοριστίας την υπό κρίση αγωγή, διότι αυτή, όπως από το ιστορικό της προκύπτει, είναι πλήρως ορισμένη και νόμιμη σύμφωνα και με την προηγούμενη υπό στοιχεία 1 σκέψη, περιέχουσα όλα τα πραγματικά περιστατικά που κατά το νόμο θεμελιώνουν το δικαίωμα νομίμου μοίρας των εναγόντων και την αξίωσή τους για ανατροπή των φερομένων ως άστοργων δωρεών εν ζωή του κληρονομουμένου προς τις εναγόμενες.

Από την επανεκτίμηση της ανώμοτης εξέτασης του πρώτου ενάγοντος στο ακροατήριο του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, της ένορκης κατάθεσης της μάρτυρα των εναγομένων ……., που εξετάστηκε στο ακροατήριο του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, οι οποίες περιέχονται στα πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης αυτού που φέρουν τον ίδιον αριθμό με την εκκαλουμένη, της επικαλούμενης και προσκομιζόμενης από τις εναγόμενες ένορκης βεβαίωσης …… του ……… ενώπιον του Ειρηνοδίκη Αθηνών, που ελήφθη κατά τις διατυπώσεις του άρθρου 270 παρ. 2 εδαφ. γ του ΚΠολΔ (σχετ. οι εκθέσεις επιδόσεως ….. της δικαστικής επιμελήτριας Αθηνών ……..), και των εγγράφων που οι διάδικοι επικαλούνται και νόμιμα προσκομίζουν, αποδεικνύονται τα ακόλουθα ουσιώδη περιστατικά: Στην Αθήνα την … πέθανε o Ν. Θ. του Ι., κάτοικος εν ζωή …., χωρίς να αφήσει διαθήκη. Πλησιέστερους εξ αίματος συγγενείς του κατέλειψε τους δύο ενάγοντες, Ι. και Δ. Θ. του Ν., τέκνα του από τον πρώτο γάμο του με την Α. Σ. του Κ., που λύθηκε με διαζύγιο την ……, την πρώτη εναγομένη Χ.-Σ. Κ. του Ι. εκ δευτέρου γάμου σύζυγό του και την δεύτερη εναγομένη, θυγατέρα του από το δεύτερο αυτό γάμο του, Χ. Θ. του Ν., οι οποίοι είναι μοναδικοί εξ αδιαθέτου κληρονόμοι και νόμιμοι μεριδούχοι του, έκαστος κατά ποσοστά 1/4 και 1/8 εξ αδιαιρέτου, αντιστοίχως. O κληρονομούμενος δεν άφησε καθόλου περιουσία, εν ζωή, όμως, προέβη στις ακόλουθες προς τις εναγόμενες παροχές, οι οποίες προστίθενται στην πραγματική κληρονομία του για τον υπολογισμό της νόμιμης μοίρας των εναγόντων: 1) Στην πρώτη εναγομένη σύζυγό του, με το συμβόλαιο …./…1984 της συμβολαιογράφου …...., που μεταγράφηκε την …1984 στα βιβλία μεταγραφών του Δήμου …. στον τ….  και υπ' αύξοντα αριθμό μεταγραφής ….., δώρισε την ψιλή κυριότητα ενός αγροτεμαχίου, εμβαδού ….τ.μ., το οποίο βρίσκεται στην Κτηματική περιφέρεια της Κοινότητας …. στη θέση ……, εκτός σχεδίου πόλεως, είναι μη άρτιο και μη οικοδομήσιμο, εμφαίνεται υπό τα στοιχεία …….. στο από …. τοπογραφικό διάγραμμα του αρχιτέκτονα μηχανικού …….. που είναι συνημμένο στο συμβόλαιο αυτό και συνορεύει γύρωθεν: ……, και παρακράτησε την επικαρπία του εφ' όρου ζωής του. To αγροτεμάχιο αυτό o κληρονομούμενος το είχε αγοράσει με το πωλητήριο συμβόλαιο ……. της ίδιας πιο πάνω συμβολαιογράφου, ενώ η πρώτη εναγομένη, σύζυγός του, με το πωλητήριο συμβόλαιο ……… της ίδιας συμβολαιογράφου είχε αγοράσει το προς ….. συνεχόμενο αυτού υπό στοιχεία ….. του ίδιου πιο πάνω τοπογραφικού διαγράμματος αγροτεμάχιο, εμβαδού ….. τ.μ.. Κατά το χρόνο της δωρεάς (….1984) στο προς δυσμάς του δωρηθέντος συνεχόμενο αγροτεμάχιο ιδιοκτησίας της πρώτης εναγομένης αυτή και o κληρονομούμενος είχαν ανεγείρει, χωρίς άδεια της αρμόδιας πολεοδομίας, διώροφη οικοδομή, την οποίαν χρησιμοποιούσαν ως οικογενειακή κατοικία με ακάλυπτο αύλειο χώρο το δωρηθέν αγροτεμάχιο, που άφησαν γυμνό, ενώνοντας τα δύο ακίνητοι με κοινό μανδρότοιχο, χωρίς όμως και να καταρτίσουν συμβολαιογραφική πράξη συνενώσεώς τους και ανταλλαγής ποσοστών ώστε να δημιουργηθεί ένα ενιαίο ακίνητο και να συσταθεί μεταξύ τους σχέση κοινωνίας δικαιώματος κυριότητας πάνω σε αυτό. Έτσι κατά τον κρίσιμο εκείνο χρόνο το δωρηθέν διατηρούσε την ατομικότητά του σε σχέση με το προς δυσμάς συνεχόμενο ακίνητο της πρώτης εναγομένης, ανήκε στην πλήρη κυριότητα του κληρονομουμένου και δεν είχε ανοικοδομηθεί, αλλά απλώς με τη συναίνεσή του χρησιμοποιείτο ως ακάλυπτος χώρος-αυλή της διώροφης οικοδομής-οικογενειακής κατοικίας που είχε ανεγερθεί στο προς … 

συνεχόμενο ακίνητο της συζύγου του πρώτης εναγομένης. Στο δωρητήριο συμβόλαιο η αξία της ψιλής κυριότητάς του εκτιμήθηκε, για τον προσδιορισμό του φόρου δωρεάς, στο ποσό των 217.200 δραχμών, η εμπορική αξία του, όμως, που ενδιαφέρει εν προκειμένω, ήταν μεγαλύτερη. Ειδικότερα αυτό βρίσκεται αριστερά από τη Λεωφόρο …., γι' αυτόν που βαίνει προς …., σε απόσταση 1,5 χιλιομέτρων από αυτήν και 600 μέτρων από το ισχύον σχέδιο πόλεως εν μέσω κενών εκτάσεων, καλλιεργήσιμων αγροτεμαχίων και μερικών δομημένων με διώροφες — τριώροφες οικίες οικοπέδων. Με τα δεδομένα αυτά η εμπορική αξία της μεν πλήρους κυριότητάς του ανερχόταν στο ποσό των 1.000.000 δραχμών της δε ψιλής κυριότητάς του, που απετέλεσε το αντικείμενο της δωρεάς, στα 6/10 αυτής, αφού κατά το χρόνο εκείνο o κληρονομούμενος διήνυε το … έτος της ηλικίας του, ήτοι στο ποσό των (1.000.000 X 6/10 =) 600.000 δραχμών. H αξία όμως αυτή θα αναπροσαρμοσθεί στις νομισματικές συνθήκες του χρόνου θανάτου του κληρονομουμένου - δωρητή, με βάση την τιμή της χρυσής λίρας Αγγλίας και τον δείκτη τιμών καταναλωτή, επειδή από το χρόνο της δωρεάς πέρασαν 30 χρόνια, στη διάρκεια των οποίων έλαβε χώρα σοβαρή υποτίμηση του νομίσματος. Ειδικότερα: 1) τιμή χρυσής λίρας Αγγλίας την ….1984: 9.790 δραχμές = 28,73 ευρώ, και την 24.11.2014 : 264,95 ευρώ, 2) o  δείκτης τιμών καταναλωτή, με έτος βάσης 2009 = 100, την 2.8.1984 ήταν 11,693 και την 24.11.2014 ήταν 106,297, 3) 600.000 δρχ. : 9.790 δρχ.= 61,287 λίρες του έτους  1984, 4) 28,73 ευρώ : 11,693 = 2,45 η σχέση της χρυσής λίρας με τον δείκτη τιμών καταναλωτή το έτος 1984, 5) 264,95 ευρώ : 106,297 = 2,492 η σχέση της χρυσής λίρας με τον δείκτη τιμών καταναλωτή το έτος 2014, 6 ) 2,45 : 2,492 = 0,98 η σχέση της αγοραστικής δύναμης της λίρας κατά τα έτη 1984 και 2014, ήτοι 1 χρυσή λίρα του Αυγούστου του 1984 αντιστοιχούσε, από πλευράς αγοραστικής δύναμης, με 0,983 χρυσές λίρες του Νοεμβρίου του 2014, 7) άρα οι 61,287 λίρες του Αυγούστου του 1984 αντιστοιχούν από πλευράς αγοραστικής δύναμης με (61,287 X 0,983 =) 60,245 χρυσές λίρες του Νοεμβρίου του 2014 και 8) οι 60,245 χρυσές λίρες Αγγλίας με τιμή της χρυσής λίρας τον Νοέμβριο του 2014 264,95 ευρώ αντιστοιχούν σε (60,245 X  264,95 =) 15.962 ευρώ. Το ίδιο περίπου αποτέλεσμα προκύπτει και βάσει της απλούστερης μεθόδου του δείκτη τιμών καταναλωτή που ορίζει το άρθρο 21 του ν.δ. 118/1973 «περί κώδικος φορολογίας κληρονομιών κλπ». Ειδικότερα o δείκτης τιμών καταναλωτή, σύμφωνα με τα παραπάνω, τον μεν Αύγουστο του 1984 ήταν 11,693 τον δε Νοέμβριο του 2014 ήταν 106,297, αυξήθηκε δηλαδή κατά το χρονικό διάστημα που διέρρευσε από τότε κατά (106,297 : 11,693=) 9,090 φορές. Άρα, 1 δραχμή του Αυγούστου του 1984 είχε την ίδια αγοραστική δύναμη που είχαν 9,090 δραχμές τον Νοέμβριο του 2014 και συνεπώς το ποσό των 600.000 δραχμών του Αυγούστου του 1984 είχε την ίδια αγοραστική δύναμη που είχε το ποσό των (600.000 X 9,090 =) 5.454.000 δραχμών, ήδη 16.005 ευρώ, τον Νοέμβριο του 2014. Επομένως η αξία της δωρεάς, αναπροσαρμοζόμενη στο κατά το χρόνο του θανάτου του κληρονομουμένου τρέχον νόμισμα, ανέρχεται σε 15.962 ευρώ.  2) Στη δεύτερη εναγομένη θυγατέρα του με το συμβόλαιο …...2003 της συμβολαιογράφου ………., που μεταγράφηκε την …..2004 νόμιμα στα βιβλία μεταγραφών του Δήμου …. στον τόμο … και υπ' αύξοντα αριθμό μεταγραφής …, μεταβίβασε με γονική παροχή την ψιλή κυριότητα ενός αγροτεμαχίου, εκτάσεως ….τ.μ. που βρίσκεται στην κτηματική περιφέρεια του Δήμου …….. στη θέση …… του Οικισμού……., επί της οδού …., στο O.T. …, εκτός σχεδίου, μη άρτιο και μη οικοδομήσιμο, αλλά σε καθεστώς ένταξης στο σχέδιο, εμφαίνεται υπό τα κεφαλαία αλφαβητικά στοιχεία ….. στο από ….τοπογραφικό διάγραμμα του αρχιτέκτονα μηχανικού ……… που είναι συνημμένο στο συμβόλαιο αυτό και συνορεύει γύρωθεν: ………, μετά της επ' αυτού οικίας η οποία αποτελείται από υπόγειο επιφανείας ….τ.μ. και ισόγειο επιφανείας ….τ.μ. και ανεγέρθη βάσει της …… άδειας οικοδομής της Πολεοδομίας ….. που προέβλεπε την κατασκευή αρχικά λυόμενης ξύλινης οικίας και, κατόπιν της από …… αναθεώρησής της, προκατασκευασμένης οικίας τύπου προβίλ εκ μπετόν, παρακράτησε δε την επικαρπία του εφ' όρου ζωής του. Το πιο πάνω ακίνητο είναι

εξοχική κατοικία, απέχει περί τα …..μ. από τη θάλασσα, είναι κατασκευασμένο με συμβατικά υλικά (οπλισμένο σκυρόδεμα) και, από πλευράς συντήρησης, βρίσκεται σε καλή κατάσταση. H αντικειμενική, για τον υπολογισμό του φόρου γονικής παροχής, αξία της ψιλής κυριότητας του πιο πάνω ακινήτου καθορίστηκε το ποσό των 38.421,02 ευρώ, που είναι τα 8/10 της αντικειμενικής αξίας της πλήρους κυριότητας, καθ' όσον κατά το χρόνο αυτό o άνω κληρονομούμενος δωρητής διήνυε ήδη το …έτος της ηλικίας του, ήτοι 48.026,27 ευρώ X 8/10 = 38.421,02 ευρώ. H εμπορική αξία της πλήρους κυριότητας αυτού, όμως, που ενδιαφέρει εν προκειμένω, ήταν μεγαλύτερη και συγκεκριμένα 15.000 ευρώ του οικοπέδου και 82.000 ευρώ του κτίσματος και συνολικά 97.000 ευρώ και συνεπώς η εμπορική αξία της ψιλής κυριότητάς του, που απετέλεσε το αντικείμενο της γονικής παροχής, ανερχόταν στο ποσό των (97.000 ευρώ X 8/10) 77.600 ευρώ. Κατά το χρόνο της γονικής παροχής η δεύτερη εναγομένη ήταν ηλικίας ….ετών, o πρώτος ενάγων …ετών και η δεύτερη ενάγουσα … ετών. Κατά τον ίδιο χρόνο o κληρονομούμενος διήνυε το …έτος της ηλικίας του και ήταν ήδη συνταξιούχος με μηνιαία σύνταξη που δεν υπερέβαινε το ποσό των …ευρώ και με μοναδικά περιουσιακά στοιχεία την επικαρπία του ακινήτου στην ….. και την κυριότητα της εξοχικής κατοικίας στο ….. Οι ενάγοντες είχαν αποκατασταθεί επαγγελματικά και οικογενειακά, χωρίς όμως να έχουν λάβει καμιά παροχή από τον πατέρα τους, εν αντιθέσει με την δεύτερη εναγομένη που είχε ήδη παντρευτεί και βρισκόταν στην αφετηρία της επαγγελματικής σταδιοδρομίας της. Με τα δεδομένα αυτά η ένδικη γονική παροχή κατά ποσοστό 25%, επομένως δε κατά το ποσό των (77.600 ευρώ X 25% =) 19.400 ευρώ, υπερέβαινε το μέτρο που οι πιο πάνω περιστάσεις επέβαλαν και συνιστά δωρεά του κληρονομουμένου προς την δεύτερη εναγομένη, με συνέπεια τη δυνατότητα ανατροπής της αν η κληρονομία δεν επαρκεί για την ικανοποίηση της νόμιμης μοίρας των εναγόντων. 3) Στην πρώτη εναγομένη σύζυγό του με το συμβόλαιο …….. της συμβολαιογράφου ……….., που μεταγράφηκε στις …..2010 νόμιμα στα βιβλία μεταγραφών του Δήμου ….. στον τόμο … και υπ' αύξοντα αριθμό μεταγραφής …, δώρισε την επικαρπία του ανωτέρω υπ' αριθμόν … ακινήτου στο ….., που είχε παρακρατήσει κατά τη μεταβίβαση της ψιλής κυριότητάς του στην δεύτερη εναγομένη θυγατέρα του. H αντικειμενική, για τον υπολογισμό του φόρου δωρεάς, αξία της επικαρπίας του πιο πάνω ακινήτου καθορίστηκε το ποσό των 25.712,70 ευρώ, που είναι τα 4/10 της αντικειμενικής αξίας της πλήρους κυριότητας, καθ' όσον κατά το χρόνο αυτό η επικαρπώτρια δωρεοδόχος είχε συμπληρώσει το … έτος της ηλικίας της ήτοι (64.281,75 ευρώ X 4/10 =) 25.712,70 ευρώ. H εμπορική αξία της πλήρους κυριότητάς του, που ενδιαφέρει εν προκειμένω, ήταν ελαφρά μεγαλύτερη της αντικειμενικής και συγκεκριμένα 4.000 ευρώ του οικοπέδου και 63.000 ευρώ του κτίσματος και συνολικά 67.000 ευρώ, μικρότερη της αντίστοιχης του χρόνου της γονικής παροχής (97.000 ευρώ) λόγω της οικονομικής κρίσης που από το 2008 έπληξε, μεταξύ άλλων, και την αγορά ακινήτων, και συνεπώς η εμπορική αξία της επικαρπίας του, που απετέλεσε το αντικείμενο της δωρεάς, ανερχόταν στο ποσό των (67.000 ευρώ X 4/10) 26.800 ευρώ. Θα ληφθεί, όμως, υπόψη η ελαφρώς υπολειπόμενη της εμπορικής αντικειμενική αξία της των 25.712,70 ευρώ, διότι αυτήν οι ενάγοντες επικαλούνται με την αγωγή τους, ταυτίζοντάς την με την εμπορική. Και 4) Με το συμβόλαιο ….. της ίδιας πιο πάνω συμβολαιογράφου, που μεταγράφηκε την …. 2010 νόμιμα στα βιβλία μεταγραφών του Δήμου … στον τόμο … και αύξοντα αριθμό μεταγραφής …, o κληρονομούμενος παραιτήθηκε από το δικαίωμα επικαρπίας που είχε παρακρατήσει για τον εαυτό του στο πιο πάνω υπό 1 ακίνητο στην ….., λόγω δωρεάς προς την πρώτη εναγομένη σύζυγό του. Κατά το χρόνο της δωρεάς το ακίνητο αυτό βρισκόταν στην ίδια κατάσταση που βρισκόταν και το έτος 1984, όταν o κληρονομούμενος δώρισε στην πρώτη εναγομένη την ψιλή κυριότητά του, παρέμενε δηλαδή γυμνό και χρησιμοποιείτο από αυτούς ως ακάλυπτος αύλειος χώρος της οικογενειακής κατοικίας που είχε ανεγερθεί εξ ολοκλήρου στο προς δυσμάς συνεχόμενο ακίνητο ιδιοκτησίας της πρώτης εναγομένης. Από πολεοδομικής πλευράς όμως είχε αναβαθμιστεί σε σχέση με το έτος 1984, διότι στο ΦΕΚ ….. δημοσιεύθηκε η μελέτη ένταξης στο γενικό πολεοδομικό σχέδιο της περιοχής του ………, όπου βρίσκεται, και γεννήθηκε η προσδοκία ανοικοδόμησής του, χωρίς πάντως έκτοτε η διαδικασία αυτή να έχει ολοκληρωθεί. H αντικειμενική, για τον υπολογισμό του φόρου δωρεάς, αξία της επικαρπίας του πιο πάνω ακινήτου καθορίστηκε το ποσό των 14.344,88 ευρώ, που είναι τα 4/10 της αντικειμενικής αξίας της πλήρους κυριότητας, καθ' όσον κατά το χρόνο αυτό η επικαρπώτρια δωρεοδόχος είχε συμπληρώσει το … έτος της ηλικίας της ήτοι (35.362,2 ευρώ X 4/10 =) 14.344,88 ευρώ. H εμπορική αξία της πλήρους κυριότητάς του, όμως, που ενδιαφέρει εν προκειμένω, ήταν μεγαλύτερη της αντικειμενικής και συγκεκριμένα (362,25 τ.μ. X 180 ευρώ=) 65.205 ευρώ, και συνεπώς η εμπορική αξία της επικαρπίας του, που απετέλεσε το αντικείμενο της δωρεάς, ανερχόταν στο ποσό των (65.205 ευρώ X 4/10 =) 26.082 ευρώ. Επομένως η συνολική αξία των προαναφερόμενων εν ζωή του κληρονομούμενου παροχών προς τις εναγόμενες ανέρχεται στο ποσό των (15.962 + 77.600 + 25.712,70 + 26.082 =) 145.356,7 ευρώ. Την 19.3.2015 οι εναγόμενες, και ενώ οι ενάγοντες είχαν ήδη ασκήσει κατ' αυτών την υπό κρίση αγωγή τους, αποποιήθηκαν νομοτύπως και εμπροθέσμως την κληρονομία του συζύγου της πρώτης και πατέρα της δεύτερης Ν. Θ. του Ι. με σχετικές δηλώσεις τους ενώπιον του Γραμματέα του Ειρηνοδικείου……, περί των οποίων o τελευταίος συνέταξε τις εκθέσεις αποποιήσεως … και … της 19.3.2015, με συνέπεια να αναιρεθεί εξ υπαρχής, σύμφωνα με τα άρθρα 1847 και 1856 του ΑΚ, η προς αυτές επαγωγή της τόσον κατά την εξ αδιαθέτου διαδοχή όσον και κατά τη νόμιμη μοίρα τους. To πρωτοβάθμιο Δικαστήριο με την εκκαλούμενη απόφασή του έκρινε ότι με την αποποίηση οι εναγόμενες απώλεσαν αναδρομικά από της επαγωγής της κληρονομίας την ιδιότητα του μεριδούχου με αποτέλεσμα οι πιο πάνω εν ζωή του κληρονομουμένου παροχές προς αυτές να μεταπέσουν από την κατηγορία των παροχών προς μεριδούχους σε εκείνη των δωρεών προς τρίτους και εξ αυτών οι υπ' αριθμούς 1 και 2 που έγιναν την …1984 και την ….2004 σε χρόνο προγενέστερο της δεκαετίας από τον χρόνο  θανάτου του κληρονομουμένου (…2014) να μη προστίθενται για τον υπολογισμό της νόμιμης μοίρας των εναγόντων μήτε να υπόκεινται σε μέμψη, με αυτή δε την αιτιολογία τις εξαίρεσε από τον συνυπολογισμό και την μέμψη. Έτσι που έκρινε, όμως, εσφαλμένα, σύμφωνα και με την προηγούμενη υπό στοιχεία Ι σκέψη, ερμήνευσε  το νόμο και δη τις αναγκαστικού δικαίου διατάξεις των άρθρων 1831, 1834 και 1835 του ΑΚ, αφού η εκ μέρους του μεριδούχου- δωρεοδόχου αποποίηση της κληρονομίας του δωρητή αναιρεί την επαγωγή της νόμιμης μοίρας σε αυτόν όχι όμως και την ιδιότητά του ως μεριδούχου προκειμένου οι παροχές που έλαβε εν ζωή του κληρονομουμένου να μεταταχθούν από την κατηγορία των παροχών προς μεριδούχους σε εκείνη των δωρεών προς τρίτους και να εξαιρεθούν από την προσθήκη και τη μέμψη προς βλάβη των λοιπών μεριδούχων, όπως βασίμως οι ενάγοντες με τον δεύτερο λόγο της έφεσής τους υποστηρίζουν. Και οι τέσσερις επομένως πιο πάνω παροχές, συνολικής αξίας 145.356,7 ευρώ, που o κληρονομούμενος έδωσε όσο ζούσε στις εναγόμενες μεριδούχους του προστίθενται για τον προσδιορισμό της νόμιμης μοίρας των εναγόντων. O ισχυρισμός της πρώτης εναγομένης, που επαναφέρεται με τον τρίτο λόγο της έφεσής της, ότι οι υπ' αριθμούς 3 και 4 προς αυτήν δωρεές του κληρονομουμένου δεν προστίθενται για τον υπολογισμό της νόμιμης μοίρας των εναγόντων, επειδή τις επέβαλε ιδιαίτερο ηθικόν καθήκον του απέναντί της, είναι μη νόμιμος και απορριπτέος, διότι, σύμφωνα και με την προηγούμενη υπό στοιχεία I σκέψη, προκειμένου για μεριδούχο, και αυτού του είδους οι παροχές δεν εξαιρούνται του συνυπολογισμού για τον προσδιορισμό της νόμιμης μοίρας άλλου μεριδούχου. Αντιθέτως είναι βάσιμος εν μέρει κατ' ουσίαν o τρίτος λόγος της έφεσης της πρώτης εναγομένης με τον οποίον παραπονείται για εσφαλμένη από το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο εκτίμηση της εμπορικής αξίας της επικαρπίας των πιο πάνω υπό 3 και 4 ακινήτων στα ποσά των 26.800 και 80.000 ευρώ αντιστοίχως, αφού, όπως πιο πάνω εκτίθεται, αυτή ανέρχεται στα μικρότερα ποσά των 25.712,70 και 26.082 ευρώ αντιστοίχως. Περαιτέρω, τα έξοδα κηδείας του κληρονομουμένου ανήλθαν στο ποσό των 2.452,30 ευρώ, ενώ o κληρονομούμενος όταν πέθανε είχε τις ακόλουθες προς τρίτους ληξιπρόθεσμες οφειλές: 1) ποσό ….. ευρώ προς την τράπεζα …. από τη χρήση της υπ' αριθμόν … πιστωτικής κάρτας, 2) ποσό … ευρώ προς την πρώην … από τη χρήση της υπ' αριθμόν … πιστωτικής κάρτας, και 3) ποσό …ευρώ προς την …. από την υπ' αριθμόν … σύμβαση προσωπικού δανείου που είχε συνάψει μαζί της, οι οποίες, ανερχόμενες στο συνολικό ποσό των …. ευρώ,  αποτελούν χρέη της κληρονομίας και μαζί με τα έξοδα κηδείας αφαιρούνται από την κληρονομία για τον προσδιορισμό της νόμιμης μοίρας των εναγόντων. Αντιθέτως δεν αποτελούν χρέη της κληρονομίας τα ποσά των … ευρώ και … ευρώ που οι εναγόμενες ισχυρίζονται ότι κατέβαλαν εξ ιδίων για λογαριασμό του κληρονομουμένου κατά το διάστημα από το 2008 έως τον θάνατό του, το μεν πρώτο για να εξοφλήσουν δανειακές υποχρεώσεις του προς τράπεζες το δε δεύτερο για νοσήλια, διότι δεν επικαλούνται ούτε από τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτει ότι τα ποσά αυτά τα κατέβαλαν για λογαριασμό του κληρονομουμένου σε τρίτους λόγω δανείου, με τη συμφωνία δηλαδή να τους τα επιστρέψει, ότε και μόνον θα αποτελούσαν χρέη της κληρονομίας, αλλά σε εκπλήρωση της υποχρεώσεώς τους προς διατροφή του, δυνάμενες να τα αναζητήσουν με το άρθρο 1490 του ΑΚ από τους ενάγοντες κατά το μέρος που η διατροφή του κληρονομουμένου βάρυνε αυτούς. Είναι επομένως αβάσιμος στην ουσία του και απορριπτέος o τέταρτος λόγος της έφεσης της πρώτης εναγομένης με τον οποίον αυτή παραπονείται ότι παρά το νόμο το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο απέρριψε ως αόριστη την ένστασή της να χαρακτηριστούν χρέη της κληρονομίας και να αφαιρεθούν από αυτήν τα προαναφερόμενα ποσά των …ευρώ και … ευρώ που δαπάνησε εξ ιδίων για λογαριασμό του κληρονομουμένου. Αβάσιμοι στην ουσία τους και απορριπτέοι, σύμφωνα με τα παραπάνω, είναι επίσης: α) o τρίτος και τελευταίος λόγος της έφεσης των εναγόντων για κακή εκτίμηση των αποδείξεων σε σχέση με τα προαναφερόμενα χρέη της κληρονομίας συνολικού ποσού … ευρώ, τα οποία η εκκαλουμένη έκανε δεκτά, αφού η βασιμότητά τους πλήρως και εξ εγγράφων απεδείχθη και β) ο πέμπτος λόγος της έφεσης της πρώτης εναγομένης για κακή, από το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο,  εκτίμηση των αποδείξεων σε σχέση με την απόρριψη ως αναπόδεικτων των κονδυλίων  των ..ευρώ για την αμοιβή του ιατρού που πιστοποίησε τον θάνατο του  κληρονομουμένου, των … ευρώ για τα έξοδα κυλικείου και των … ευρώ για την  αγορά μαρμάρων τάφου, τα οποία αυτή επικαλέστηκε ως έξοδα κηδείας του κληρονομουμένου, αφού ουδέν περί των κονδυλίων αυτών παραστατικό  προσκομίστηκε. Κατόπιν αυτών, για τον υπολογισμό της νόμιμης μοίρας των εναγόντων, από την αξία της πραγματικής κληρονομίας του πατέρα τους, που είναι μηδέν, αφαιρούνται οι δαπάνες κηδείας του που ανήλθαν στο ποσό των … ευρώ και τα χρέη της κληρονομίας του που ανήλθαν στο ποσό των …. ευρώ και συνολικά το ποσό των 13.644,12 ευρώ, ήτοι 0 – 13.644,12 =  -13.644,12 ευρώ. Στο καθαρό αυτό υπόλοιπο προστίθεται η αξία των πιο πάνω εν ζωή αυτού παροχών προς τις εναγόμενες, ήτοι - 13.644,12 + 145.356,7 = 131.712,58 και προκύπτει αφενός μεν η αξία της καθαρής πλασματικής κληρονομίας του, ανερχόμενη στο ποσό των 131.712,58 ευρώ, αφετέρου δε η αξία της νόμιμης μοίρας των εναγόντων, ανερχόμενη, με το συνυπολογισμό των παροχών αυτών, στο ποσό των (131.712,58 X 1/8 =) 16.464,07 ευρώ δι' έκαστον εξ αυτών. Επειδή δε η πραγματική κληρονομία του πατέρα τους είναι μηδενική και δεν επαρκεί για την ικανοποίηση της νόμιμης μοίρας τους έχουν βάσιμη αξίωση ανατροπής των προαναφερόμενων παροχών κατά το μέρος που αποτελούν δωρεές, αρχής γενομένης από τη νεότερη, και όσο χρειάζεται για να καλυφθεί η νόμιμη μοίρα τους. Από τις παροχές αυτές η νεότερη υπ' αριθμόν 4, που έχει ως αντικείμενο τη δωρεά της επικαρπίας του ακινήτου στην ….. από τον κληρονομούμενο, δια παραιτήσεώς του από αυτήν, προς την πρώτη εναγομένη, η οποία είχε ήδη καταστεί ψιλή κυρία αυτού, δεν είναι νόμω ανατρέψιμη, διότι με την παραίτηση αποσβήστηκε το δικαίωμα της επικαρπίας κατ' εφαρμογήν του άρθρου 1169 του ΑΚ και δεν σώζεται πλέον στην περιουσία της ώστε να δύναται να αποτελέσει αντικείμενο ανατροπής και απόδοσης. Πρώτα, επομένως, θα ανατραπεί εξ ολοκλήρου η αμέσως προηγούμενη υπ' αριθμόν 3 δωρεά του  κληρονομουμένου προς την πρώτη εναγομένη σύζυγό του της επικαρπίας του  ακινήτου στο ….. αξίας 25.712,70 ευρώ ώστε να καλυφθεί αντίστοιχο μέρος της νόμιμης μοίρας των εναγόντων, απομένοντος υπολοίπου (32.928,14 - 25.712,70 =) 7.215,44 ευρώ. Ύστερα θα ανατραπεί η προηγούμενη κατά σειράν υπ' αριθμόν 2 γονική παροχή του κληρονομουμένου προς την δεύτερη εναγομένη θυγατέρα του της ψιλής κυριότητας του ακινήτου στο ….. αξίας 77.600 ευρώ, η οποία, σύμφωνα με τα παραπάνω, κατά ποσοστό 25%, αξίας 19.400 ευρώ, συνιστά δωρεά ώστε από το τελευταίο αυτό ποσό της δωρεάς να καλυφθεί και το εναπομένον υπόλοιπο των 7.215,44 ευρώ της νόμιμης μοίρας των εναγόντων, το ποσοστό δε της ανατροπής, υπολογιζόμενο στη συνολική αξία της παροχής, ανέρχεται σε (7.215,44 X 100/77.600 =) 9,298%, ήτοι ανά 4,649% για καθένα από τους ενάγοντες. Οι εναγόμενες προέβαλαν με τις προτάσεις της συζήτησης στον πρώτο βαθμό την ένσταση της καταχρηστικής άσκησης της υπό κρίση αγωγής, την οποίαν επαναφέρουν με τις προτάσεις της παρούσας συζήτησης, η δε πρώτη και με τον δεύτερο λόγο της έφεσής της, επικαλούμενες προς θεμελίωσή της τα ακόλουθα σε περίληψη πραγματικά περιστατικά: α) ότι οι ενάγοντες είχαν ευεργετηθεί οικονομικά από τον πατέρα τους, o οποίος στον μεν πρώτο, όσο ήταν ανήλικος, κατέθετε σε λογαριασμό που είχε ανοίξει στο όνομά του στη … Τράπεζα το ποσό των … δραχμών μηνιαίως, επίσης κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας του κατέβαλλε … δραχμές κάθε μήνα για τα έξοδά του και παράλληλα του έδωσε την οικονομική δυνατότητα να σπουδάσει στο ….., στη δε δεύτερη κατέβαλλε …. δραχμές κάθε μήνα για να σπουδάσει στην ιδιωτική σχολή …. και φρόντιζε για την πρόσληψή της από τις εταιρίες με τις οποίες κάθε φορά συνεργαζόταν για να μισθοδοτείται και να συμβάλλει στην κάλυψη των αναγκών της οικογένειας που από μικρή ηλικία είχε ήδη δημιουργήσει, σε αμφότερους δε τους ενάγοντες καθώς και στη μητέρα τους, μετά τον χωρισμό τους το έτος …, κατέβαλλε μηνιαία διατροφή …. δραχμές για διάστημα … μηνών και συνολικά …δραχμές, β) ότι οι ενάγοντες επί τριάντα περίπου έτη δεν είχαν συναντήσει τον πατέρα τους, ούτε τον επισκέφθηκαν στο Νοσοκομείο …. το …. όταν χειρουργήθηκε λόγω εμβολής στο αριστερό του πόδι, ενώ από το έτος …, ότε υπέστη βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο που τον άφησε  ανάπηρο κατά ποσοστό 85%, έως τον θάνατό του τον … του 2014, τον επισκέφθηκαν μόλις δύο φορές στο Νοσοκομείο …. και μόνο για να  προτείνουν την μεταφορά του σε οίκο ευγηρίας, γ) ότι οι ενάγοντες ουδέποτε  συνέβαλαν με οποιονδήποτε τρόπο στις δαπάνες νοσηλείας και ιατροφαρμακευτικής  περίθαλψης του πατέρα τους, παρά, μόλις αυτός πέθανε, έσπευσαν να ασκήσουν την υπό κρίση αγωγή τους για να την εκδικηθούν επειδή τέλεσε δεύτερο γάμο μαζί του και  δ) διότι ουδέποτε αυτοί είχαν διαμαρτυρηθεί προς τον πατέρα τους για τις μεταβιβάσεις των ακινήτων του προς αυτές ούτε ποτέ είχαν κάνει την παραμικρή νύξη διεκδικήσεώς τους από την πλευρά τους. Τα περιστατικά όμως αυτά, και αληθή υποτιθέμενα, δεν αρκούν για να καταστήσουν καταχρηστική κατά τους όρους του άρθρου 281 του ΑΚ την δια της υπό κρίση αγωγής ικανοποίηση του δικαιώματος της νόμιμης μοίρας των εναγόντων. Επομένως, η ένσταση αυτή είναι μη νόμιμη και απορριπτέα, όπως ορθώς το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, κρίνοντας ομοίως, την απέρριψε, και συνεπώς o δεύτερος λόγος της έφεσης της πρώτης εναγομένης με τον οποίον αυτή υποστηρίζει τα αντίθετα είναι αβάσιμος στην ουσία του και απορριπτέος. Κατόπιν αυτών το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, που με την εκκαλούμενη απόφασή του, αποτιμώντας την αξία της νόμιμης μοίρας των εναγόντων στο ποσό των 11.655,73 ευρώ, αντί του μεγαλυτέρου των 16.464,07 ευρώ στο οποίο αποτιμάται με την παρούσα, απέρριψε την αγωγή στην ουσία της καθ' όσον αυτή απευθυνόταν κατά της δεύτερης εναγομένης και την δέχθηκε εν μέρει καθ' όσον απευθυνόταν κατά της πρώτης εναγομένης, ανέτρεψε την υπ' αριθμόν 3 δωρεά της επικαρπίας του ακινήτου στο …. κατά ποσοστό 86,98% και υποχρέωσε την πρώτη εναγομένη να μεταβιβάσει σε καθένα από τους ενάγοντες ποσοστό 43,49% της επικαρπίας του, αντί να ανατρέψει εξ ολοκλήρου την υπ' αριθμόν 3 προς την πρώτη εναγομένη δωρεά και κατά ποσοστό 9,298%, την υπ' αριθμόν 2 προς την δεύτερη εναγομένη γονική παροχή της ψιλής κυριότητας του ίδιου ακινήτου, και να υποχρεώσει τις εναγόμενες να μεταβιβάσουν στους ενάγοντες η μεν πρώτη την επικαρπία του πιο πάνω ακινήτου κατά ποσοστό 50% στον καθένα τους την δε δεύτερη την ψιλή κυριότητα του ίδιου ακινήτου κατά ποσοστό 4,649% στον καθένα τους, έσφαλε τόσον περί την ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου όσον και περί την εκτίμηση των αποδείξεων, κατά τις πιο πάνω διακρίσεις. Συνεπώς οι εκατέρωθεν εφέσεις των διαδίκων πρέπει να γίνουν δεκτές και στην ουσία τους, να εξαφανιστεί η εκκαλουμένη, να διαταχθεί η επιστροφή στους διαδίκους των παραβόλων που κατέθεσαν κατά την άσκηση των εφέσεών τους, να κρατηθεί η υπόθεση από το παρόν Δικαστήριο και να δικαστεί κατ' ουσίαν, να γίνει δεκτή εν μέρει η υπό κρίση αγωγή, να αναγνωρισθούν οι ενάγοντες νόμιμοι μεριδούχοι του πατέρα τους έκαστος κατά ποσοστό 1/8 εξ αδιαιρέτου, να ανατραπούν: α) εξ ολοκλήρου η εκ μέρους του κληρονομουμένου προς την πρώτη εναγομένη σύζυγό του δωρεά της επικαρπίας του ακινήτου στο …. που έγινε με το συμβόλαιο ….. της συμβολαιογράφου …. και β) κατά ποσοστό 9,298% η εκ μέρους του κληρονομουμένου προς την δεύτερη εναγομένη θυγατέρα του γονική παροχή της ψιλής κυριότητας του ίδιου πιο πάνω ακινήτου που έγινε με το συμβόλαιο ….. της ίδιας πιο πάνω συμβολαιογράφου, η οποία γονική παροχή κατά ποσοστό 25% συνιστά δωρεά, και να υποχρεωθούν οι εναγόμενες να μεταβιβάσουν στους ενάγοντες η μεν πρώτη την επικαρπία του πιο πάνω ακινήτου κατά ποσοστό 50% στον καθένα τους η δε δεύτερη την ψιλή κυριότητα του ίδιου ακινήτου κατά ποσοστό 4,649% στον καθένα τους. H δικαστική δαπάνη των διαδίκων αμφοτέρων των βαθμών δικαιοδοσίας πρέπει να κατανεμηθεί μεταξύ αυτών ανάλογα με την έκταση της νίκης και της ήττας του καθενός και να επιβληθούν εις βάρος των εναγομένων-εφεσιβλήτων ένα μέρος από τα δικαστικά έξοδα των εναγόντων-εκκαλούντων, διότι η αγωγή τους έγινε εν μέρει δεκτή, σύμφωνα με τα άρθρα 178 και 183 και του ΚΠολΔ, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στο διατακτικό.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ 

Δικάζει αντιμωλία των διαδίκων.

Συνεκδικάζει τις υπ' αριθμούς εκθέσεων καταθέσεως …. εφέσεις κατά της οριστικής … απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών.

Δέχεται τύποις και κατ' ουσίαν αμφότερες τις εφέσεις.

Εξαφανίζει την εκκαλουμένη …. οριστική απόφαση  του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών.

 Διατάσσει να επιστραφούν στους διαδίκους τα παράβολα που κατέθεσαν κατά την άσκηση των εφέσεών τους:

Κρατεί και δικάζει την υπόθεση κατ' ουσίαν.

Δέχεται εν μέρει την υπό κρίση από …. υπ' αριθμόν

 εκθέσεως καταθέσεως ….αγωγή.

Αναγνωρίζει τους ενάγοντες νόμιμους μεριδούχους του πατέρα τους Ν. Θ. του Ι., που απεβίωσε την ….2014, έκαστον κατά ποσοστό 1/8 εξ αδιαιρέτου.

Ανατρέπει: α) εξ ολοκλήρου την εκ μέρους του κληρονομουμένου Ν. Θ. του Ι. προς την πρώτη εναγομένη σύζυγό του ….. δωρεά της επικαρπίας του κατωτέρω περιγραφόμενου ακινήτου, που έγινε με το συμβόλαιο ….. της συμβολαιογράφου ……..: ήτοι του αγροτεμαχίου, εκτάσεως …τ.μ. που βρίσκεται στην ….. και β) κατά ποσοστό 9,298% την εκ μέρους του κληρονομουμένου Ν. Θ. του Ι. προς την δεύτερη εναγομένη θυγατέρα του Χ. Θ. του Ν. γονική παροχή της ψιλής κυριότητας του ίδιου πιο πάνω ακινήτου που έγινε με το συμβόλαιο …. της ίδιας πιο πάνω συμβολαιογράφου ….., η οποία γονική παροχή κατά ποσοστό 25% συνιστά δωρεά.

Υποχρεώνει τις εναγόμενες να μεταβιβάσουν στους ενάγοντες προβαίνοντας στην οικεία ενώπιον συμβολαιογράφου δήλωση: α) η πρώτη εναγομένη …. την επικαρπία του πιο πάνω ακινήτου κατά ποσοστό 50% εξ αδιαιρέτου στον καθένα τους και β) η δεύτερη εναγομένη …την ψιλή κυριότητα του ίδιου ακινήτου κατά ποσοστό 4,649% εξ αδιαιρέτου στον καθένα τους.

Επιβάλλει εις βάρος των εναγομένων-εφεσιβλήτων ένα μέρος από τα δικαστικά έξοδα των εναγόντων-εκκαλούντων αμφοτέρων των βαθμών δικαιοδοσίας, τα οποία καθορίζει στο ποσό των …..ευρώ.

Κρίθηκε, αποφασίστηκε και δημοσιεύθηκε σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του την …. χωρίς να παρίστανται οι διάδικοι και οι πληρεξούσιοι δικηγόροι τους.

Απόφαση του γραφείου μας για φυσικό αέριο σε πολυκατοικι

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΕΦΕΤΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

7ο Τμήμα Μισθώσεων

(…)

Στην προκειμένη περίπτωση, με την ένδικη αγωγή, η ενάγουσα, η οποία τυγχάνει ιδιοκτήτρια των λεπτομερώς αναφερομένων σε αυτή (την αγωγή) οριζοντίων ιδιοκτησιών, που βρίσκονται σε πολυκατοικία επί της οδού ….. στ.. ……, που νόμιμα έχει υπαχθεί στο σύστημα της ιδιοκτησίας κατ' ορόφους, διέπεται δε από τη με αριθ. …... πράξη σύστασης οριζοντίου ιδιοκτησίας και κανονισμού πολυκατοικίας του Συμβολαιογράφου ……, νόμιμα μεταγραμμένη στα βιβλία μεταγραφών του Υποθηκοφυλακείου ….., ισχυρίσθηκε ότι η διαχείριση της εν λόγω πολυκατοικίας έχει ανατεθεί με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των συνιδιοκτητών στη δεύτερη εναγομένη με συνδιαχειριστή τον πρώτο από αυτούς. Ότι στις … και στις … λήφθησαν άκυρες αποφάσεις από τις έκτακτες γενικές συνελεύσεις της πολυκατοικίας, για τους ειδικά αναφερόμενους στην αγωγή λόγους. Με βάση το ιστορικό αυτό, η ενάγουσα ζήτησε να ακυρωθούν οι ως άνω αποφάσεις των έκτακτων γενικών συνελεύσεων ως προς τα προσβαλλόμενα κεφάλαια τους και να καταδικασθούν οι εναγόμενοι στα δικαστικά της έξοδα.

Με το προεκτεθέν περιεχόμενο, η αγωγή αυτή παραδεκτά φέρεται να συζητηθεί ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου, μετά την εξαφάνιση της εκκαλουμένης απόφασης (άρθρα 19 και 528 Κ.Πολ.Δ.), για την οποία προσκομίσθηκε η από … έγγραφη ενημέρωση κατ' άρθρο 3 παρ.2 του ν. 4640/2019 σχετικά με τη δυνατότητα επίλυσης της διαφοράς με διαμεσολάβηση, ασκήθηκε δε εντός της εξάμηνης αποσβεστικής προθεσμίας του άρθρου 101 Α.Κ., η οποία εξετάζεται αυτεπαγγέλτως, είναι δε ορισμένη και νόμιμη, ερειδόμενη στις διατάξεις των άρθρων 101 και 174 Α.Κ., 1,4 και 13 του v. 3741/1929, 54 Εισ.Ν.Α.Κ. και 176 Κ.Πολ.Δ. και πρέπει να εξετασθεί περαιτέρω και από ουσιαστική άποψη.

Από την εκτίμηση της ένορκης κατάθεσης των μαρτύρων, που εξετάσθηκαν με επιμέλεια των διαδίκων, στο ακροατήριο του παρόντος Δικαστηρίου, οι οποίες περιέχονται στα ταυτάριθμα με την παρούσα απόφαση πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης, από τις με αριθμ. ……….. ένορκες βεβαιώσεις ενώπιον τ.. Συμβολαιογράφου …... των μαρτύρων, ……., αντίστοιχα, που λήφθηκαν με επιμέλεια των εναγομένων, ήδη εκκαλούντων, μετά από νομότυπη και εμπρόθεσμη, κατ' άρθρα 421 εδ. α και 422 Κ.Πολ.Δ., κλήτευση της αντιδίκου τους (βλ. σχετ. τη με αριθμό … έκθεση επίδοσης του Δικαστικού Επιμελητή της περιφέρειας του Εφετείου …, με έδρα το Πρωτοδικείο …, ….), καθώς και από το σύνολο των εγγράφων, που προσκομίσθηκαν νόμιμα και με επίκληση από τους διαδίκους, με τις προτάσεις τους ενώπιον του Δικαστηρίου αυτού, άλλα εκ των οποίων λαμβάνονται υπόψη ως αυτοτελή αποδεικτικά μέσα και άλλα για τη συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων (άρθρο 339 σε συνδ. με άρθρο 395 και 591 παρ. 1 σε συνδ. με άρθρο 524 παρ. 1 Κ.Πολ.Δ.), μερικών δε μάλιστα των ως άνω εγγράφων γίνεται ειδικότερη μνεία κατωτέρω, χωρίς να παραγνωρίζεται η αποδεικτική δύναμη των λοιπών (βλ. σχ. ΟλΑΠ 848/1981, Εφ.Αθ. 2101/2021 , Εφ.Πατρ. 16/2021, ΕφΔωδ. 19/2021, ΕφΑιγ. 19 και 22/2020 δημ. όλες σε Τ.Ν.Π. "Νόμος"), αποδείχθηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Η ενάγουσα είναι ιδιοκτήτρια των παρακάτω αναφερομένων οριζοντίων ιδιοκτησιών, που βρίσκονται σε πολυκατοικία στ.. ….., επί της οδού ….. αρ. ... Η ως άνω πολυκατοικία, έχει υπαχθεί στις διατάξεις του ν. 3741/1929 και των άρθρων 1002 και 1117 ΑΚ, δυνάμει της με αριθμ. ….. πράξης σύστασης οριζοντίου ιδιοκτησίας και κανονισμού πολυκατοικίας του συμβολαιογράφου …….., που νόμιμα μεταγράφηκε στα βιβλία μεταγραφών του Υποθηκοφυλακείου …... Ειδικότερα, η ενάγουσα είναι ιδιοκτήτρια α) των ……, στα οποία ανήκουν και τα …χιλιοστά (…/1000) εξ αδιαιρέτου του οικοπέδου. Επίσης, στην ενάγουσα με την ίδια ως άνω πράξη σύστασης οριζοντίου ιδιοκτησίας περιήλθαν …. χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων στην πυλωτή της εν λόγω πολυκατοικίας, συνεχόμενοι και κατ' επιλογή της. Εξάλλου, δυνάμει της προαναφερομένης πράξης σύστασης οριζοντίου ιδιοκτησίας και κανονισμού πολυκατοικίας συμφωνήθηκε ότι, μετά την πάροδο διετίας από την αποπεράτωση και παράδοση του έργου, εάν χορηγηθεί δικαίωμα υψούν, στην περίπτωση που επιτραπεί πολεοδομικά στο μέλλον η ανέγερση και άλλων ορόφων πάνω από το δώμα της ως άνω οικοδομής, αυτό να ανήκει αποκλειστικά στην ενάγουσα. Με την από ….. απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των συνιδιοκτητών της ως άνω πολυκατοικίας αποφασίσθηκε η ανάθεση της διαχείρισης στη δεύτερη των εναγομένων - επιχείρηση με την επωνυμία “……” με συνδιαχειριστή τον πρώτο από αυτούς, ….., ενώ από τη μηνιαία καταβολή της αμοιβής της δεύτερης των εναγομένων, για την παροχή των υπηρεσιών διαχείρισης, εξαιρέθηκαν τα διαμερίσματα με τα στοιχεία ………, ιδιοκτησίας της ενάγουσας. Περαιτέρω, από τα ίδια ως άνω αποδεικτικά μέσα αποδείχθηκε ότι στις …. συγκλήθηκε Έκτακτη Γ.Σ. των συνιδιοκτητών της εν λόγω πολυκατοικίας με θέμα ημερήσιας διάταξης την «Εγκατάσταση Κεντρικής Θέρμανσης». Κατά την παραπάνω συνεδρίαση της …. αποφασίσθηκαν τα παρακάτω: «Κατόπιν της Γενικής Συνέλευσης που πραγματοποιήθηκε στις …., όπου η κ. …. (ιδιοκτήτρια των διαμερισμάτων ……) και ο κ. …… (ιδιοκτήτης του διαμερίσματος …) γνωστοποίησαν την πρόθεσή τους να αποχωρήσουν από την κεντρική θέρμανση της πολυκατοικίας και αφού τοιχοκόλλησαν στον πίνακα ανακοινώσεων της πολυκατοικίας τις συμβάσεις σύνδεσης φυσικού αερίου με την ΕΔΑ οι υπόλοιποι … ιδιοκτήτες (διαμερισμάτων ….) προχωρούν στην εγκατάσταση φυσικού αερίου κεντρικής θέρμανσης (όπως έχει ήδη συμφωνηθεί στην συνέλευση που πραγματοποιήθηκε στις …). Ο μελετητής, στον οποίο θα ανατεθεί η εγκατάσταση θα αναλάβει και τη διαδικασία αντικατάστασης του μετρητή που έχει εγκατασταθεί από την ΕΔΑ καθώς προκύπτει μείωση αντικατάστασης του μετρητή, θα επιβαρύνει όλους τους ιδιοκτήτες της πολυκατοικίας (και αυτούς που αποχωρούν από την κεντρική θέρμανση, ήτοι ……και …..) καθώς κατά το χρόνο λήψης της απόφασης (συνέλευση στις ….) και εγκατάστασης αρχικά του μετρητή από την ΕΔΑ δεν είχαν ανακοινώσει την πρόθεσή τους να αυτονομηθούν. Επιπλέον η κα … και ο κ. …, σύμφωνα με το άρθρο 127 παρ. 3 ν. 4495/2017 υποχρεούνται να συμμετέχουν στις κοινές δαπάνες προληπτικής συντήρησης του συστήματος της κεντρικής θέρμανσης και στις έκτακτες δαπάνες όταν προκύψουν. Επίσης είναι υποχρεωμένοι να προσκομίσουν άδεια μικρής κλίμακας και την όδευση σωληνώσεων για τα διαμερίσματα τους που θα αυτονομηθούν καθώς και να γνωστοποιούν στους υπόλοιπους ιδιοκτήτες μέσω του πίνακα ανακοινώσεων την έναρξη των εργασιών τους κατά τις λοιπές προδιαγραφές σύμφωνα με το νόμο. Για ότι τυχόν ζημιές προκύψουν από τις εργασίες που θα γίνουν για την αυτονόμηση των διαμερισμάτων τους στους κοινόχρηστους χώρους θα επιβαρυνθούν. Οι …. ιδιοκτήτες που θα προχωρήσουν στην εγκατάσταση κεντρικής θέρμανσης φυσικού αερίου αφού έλαβαν υπ' όψιν τους τις προσφορές του συλλέχθηκαν και κοινοποιήθηκαν μέσω e-mails από τις εταιρίες ……. αποφάσισαν την ανάθεση του έργου στην εταιρεία …. συνολικού προϋπολογισμού. Το ποσό θα συγκεντρωθεί σε … δόσεις ως εξής: … συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, Α ' δόση 60% …., Β' δόση ….. Θα εκδοθούν από την εταιρία διαχείρισης …. και θα αποδοθούν στον διαχειριστή κ. …., ο οποίος και αναλαμβάνει την υπογραφή της σύμβασης και την πληρωμή. Μόλις συγκεντρωθεί το ποσό της α' δόσης θα γίνει ανάθεση στον μελετητή. Τέλος αποφασίστηκε ομόφωνα ότι από τον …. του έτους … τα διαμερίσματα της κας ….. (……) θα πληρώνουν κανονικά το ποσό που αντιστοιχεί στο πακέτο των κοινοχρήστων, κάτι το οποίο δεν γινόταν από το ….. . Όλοι οι παρόντες υπέγραψαν τα ανωτέρω συμφώνησαν επί των αναγραφομένων και έληξε η συνέλευση». Παρόντες στην ως άνω Έκτακτη Γ.Σ. της …. ήταν, σύμφωνα με το πρακτικό που συντάχθηκε, οι: ….. - ιδιοκτήτρια του … διαμερίσματος, … - ιδιοκτήτρια του … διαμερίσματος, …., κατ' εξουσιοδότηση της ενάγουσας …. — ιδιοκτήτριας των ……… διαμερισμάτων, …. ιδιοκτήτης του … διαμερίσματος, …. - ιδιοκτήτρια του … διαμερίσματος, …. - ιδιοκτήτρια του … διαμερίσματος, …. - ιδιοκτήτρια του … διαμερίσματος, …. - ιδιοκτήτρια του … διαμερίσματος και …. — ιδιοκτήτης του … διαμερίσματος.  Σύμφωνα με το άρθρο 1 του Κεφαλαίου «Διοίκηση και Διαχείριση Πολυκατοικίας» της με αριθ. ….. πράξης σύστασης οριζοντίου ιδιοκτησίας και κανονισμού πολυκατοικίας του συμβολαιογράφου Αθηνών ……, τη διαχείριση και διοίκηση της πολυκατοικίας ασκεί η Γενική Συνέλευση των συνιδιοκτητών, στη συνέλευση δε αυτή αυτοδίκαια συμμετέχει κάθε ιδιοκτήτης, είτε αυτοπροσώπως είτε με ειδικό αντιπρόσωπο. Ο όλος αριθμός των ψήφων είναι χίλιοι και κάθε ιδιοκτήτης έχει τόσες ψήφοι όσες αναφέρονται στη στήλη του πίνακα με την ένδειξη «ΨΗΦΟΙ». Στο άρθρο 3 του ίδιου ως άνω Κεφαλαίου Διοίκηση και Διαχείριση Πολυκατοικίας» ορίζεται ότι η Γενική Συνέλευση συνεδριάζει και αποφασίζει έγκαιρα όταν παρίστανται ή εκπροσωπούνται σε αυτήν τα εξακόσια πενήντα χιλιοστά (650/1000) των ψήφων εκτός των ειδικών καθοριζομένων περιπτώσεων δυνάμει των ειδικών διατάξεων του παρόντος. Εάν δεν γίνει απαρτία κατά την πρώτη συνεδρίαση, η συνέλευση συνέρχεται σε επαναληπτική συνεδρίαση την όγδοη ημέρα από τη ματαίωση και στον ίδιο τόπο, οπότε οποιοσδήποτε αριθμός παρόντων ψήφων, αποτελεί απαρτία, εκτός αν ο Νόμος ή ο παρών κανονισμός αποτελεί εξαιρετική τοιαύτη. Κατά τη συνεδρίαση της έκτακτης Γενικής Συνέλευσης της ……, η ενάγουσα παραστάθηκε εκπροσωπούμενη από το σύζυγό της ….. με εξουσιοδότηση, που του παρείχε, όπως αυτοτελεί αναγράφηκε στο σχετικό πρακτικό. Η ενάγουσα, όπως ιστορεί στην ένδικη αγωγή της, έχει …. ψήφους επί 1.000 (βλ. σχ. την υπό στοιχείο Γ περίπτωση στην 6η σελίδα της αγωγής της), ενώ οι λοιποί συνιδιοκτήτες, που παραστάθηκαν συγκεντρώνουν, όπως επίσης η ίδια αναφέρει (βλ. σχ. τη 2η  σειρά στην 7η σελίδα της αγωγής της) …./1000 ψήφους. Το γεγονός αυτό συνομολογούν και οι εναγόμενοι με την ένδικη έφεσή τους (βλ. σχ. υπό αριθ. 8 στην σελίδα της έφεσης). Συνεπώς, εφόσον αποδείχθηκε ότι κατά την ως άνω έκτακτη Γ.Σ. παραστάθηκαν οι συνιδιοκτήτες της ως άνω οικοδομής, που εκπροσωπούν συνολικά τα 704,50 (= …...+….) των ψήφων, συμπληρώθηκε το ελάχιστο ποσοστό της απαρτίας των 650/1000 ψήφων, που απαιτούνταν για τη νόμιμη συγκρότηση της έκτακτης γενικής συνέλευσης της … κι ως εκ τούτου αβάσιμα η ενάγουσα ζήτησε την ακύρωσή της, για το λόγο ότι δεν συμπληρώθηκε η απαρτία των 650/1000 ψήφων. Περαιτέρω, στις … συγκλήθηκε η Έκτακτη Γενική Συνέλευση των ιδιοκτητών της επί της οδού ……. , στ.. ………, πολυκατοικίας με θέματα ημερησίας διάταξης: α) Ακύρωση της από ….. Έκτακτης Γενικής Συνέλευσης, β) Επαναφορά της συζήτησης για την εγκατάσταση φυσικού αερίου, γ) Επιστροφή του ποσού, που αναλογεί στα χιλιοστά θέρμανσης των διαμερισμάτων, που αποχωρούν από την κεντρική θέρμανση φυσικού αερίου, δ) Συμμετοχή των διαμερισμάτων …….. στα έξοδα διαχείρισης των κοινοχρήστων. Κατά την ως άνω Γενική Συνέλευση παρέστησαν οι: ….., ιδιοκτήτης του … διαμερίσματος, ….., ιδιοκτήτης του … διαμερίσματος, που παραστάθηκε κατ' εξουσιοδότηση από τον κ. ….., ….., ιδιοκτήτρια του … διαμερίσματος, …., ιδιοκτήτρια των ……. διαμερισμάτων που παραστάθηκε κατ' εξουσιοδότηση από τους κ…….. και ……, ….., ιδιοκτήτρια του … διαμερίσματος, ….., εκπροσωπώντας τους ……., συνιδιοκτήτες του … διαμερίσματος, …., ιδιοκτήτρια του … που παραστάθηκε κατ' εξουσιοδότηση από την ……., …, ιδιοκτήτρια του … διαμερίσματος και …. ιδιοκτήτρια του … διαμερίσματος. Η ενάγουσα, όπως ιστορεί στην ένδικη αγωγή της, έχει … ψήφους επί 1.000 (βλ. σχ. την υπό στοιχείο Γ περίπτωση στην 6η σελίδα της αγωγής της), ενώ οι λοιποί συνιδιοκτήτες, που παραστάθηκαν συγκεντρώνουν, όπως επίσης η ίδια αναφέρει (βλ. σχ. υπό στοιχείο 1 στην 8η σελίδα της αγωγής της) …./1000 ψήφους. Το γεγονός αυτό συνομολογούν και οι εναγόμενοι με την ένδικη έφεσή τους (βλ. σχ. υπό αριθ. 8 στην 3η σελίδα της έφεσης). Συνεπώς, εφόσον αποδείχθηκε ότι κατά την ως άνω έκτακτη Γ.Σ. παραστάθηκαν οι συνιδιοκτήτες της ως άνω οικοδομής, που εκπροσωπούν συνολικά τα 704,50 (= … + ….) των ψήφων, συμπληρώθηκε το ελάχιστο ποσοστό της απαρτίας των 650/1000 ψήφων, που απαιτούνταν για τη νόμιμη συγκρότηση της έκτακτης γενικής συνέλευσης της ….. κι ως εκ τούτου αβάσιμα η ενάγουσα ζήτησε την ακύρωσή της, πέραν του ότι η εν λόγω (από …..) έκτακτη γενική συνέλευση των συνιδιοκτητών της πολυκατοικίας ήταν επαναληπτική και ως εκ τούτου, σύμφωνα με όσα προαναφέρθηκαν στο άρθρο 3 του Κεφαλαίου Διοίκηση και Διαχείριση Πολυκατοικίας» της με αριθ. …… πράξης σύστασης οριζοντίου ιδιοκτησίας και κανονισμού πολυκατοικίας του συμβολαιογράφου ……, οποιοσδήποτε αριθμός παρόντων ψήφων, αποτελούσε νόμιμη απαρτία κι ως εκ τούτου η προαναφερομένη Έκτακτη επαναληπτική γενική συνέλευση των συνιδιοκτητών της πολυκατοικίας συνεδρίασε νόμιμα, ανεξάρτητα από το σύνολο των ψήφων, που παραστάθηκαν. Συνεπώς, δεν παραβιάσθηκε για το λόγο αυτό το άρθρο 3 του ως άνω κεφαλαίου ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑΣ» της με αριθμό ….. πράξης του Συμβολαιογράφου ……. και όσα αντίθετα υποστηρίζει η ενάγουσα με την ένδικη αγωγή της, ως προς το πρώτο θέμα της από …. απόφασης της Γ.Σ. των συνιδιοκτητών της εν λόγω πολυκατοικίας πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμα από ουσιαστική άποψη. 

Ακολούθως, στο άρθρο 14 του Κανονισμού πολυκατοικίας και δη στο Κεφάλαιο «Δικαιώματα και Υποχρεώσεις συνιδιοκτητών και περιορισμοί στη χρήση των διηρημένων ιδιοκτησιών και των κοινοχρήστων χώρων και έργων» της με αριθ. …. πράξης σύστασης οριζοντίου ιδιοκτησίας και κανονισμού πολυκατοικίας του συμβολαιογράφου ….. ορίζεται ότι κάθε ιδιοκτήτης διαμερίσματος, συμμετέχει στα κοινά βάρη και κοινά ωφελήματα της συνιδιοκτησίας του στην πολυκατοικία, ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής αυτού, που αναγράφεται στις σχετικές στήλες του παραπάνω πίνακα. Κοινά βάρη θεωρούνται ενδεικτικά οι δαπάνες συντήρησης, επισκευής και αντικατάστασης των εγκαταστάσεων της κεντρικής θέρμανσης.. ...ως και η εγκατάσταση ή βελτίωση αυτών με άλλα καταλληλότερα ή που κάνουν φθηνότερη ή καταλληλότερη την απόδοσή τους. Εξάλλου, σύμφωνα με το άρθρο 127 παρ. 2 του ν. 4.495/2017, με την οποία προστέθηκε παρ. 8 στο άρθρο 2 του π. δ/τος 420/1987 ορίζεται ότι «Οριζόντια ιδιοκτησία που αυτονομείται με βάση τις διατάξεις της παραγράφου 7, απαλλάσσεται από τις δαπάνες κατανάλωσης καυσίμου του συστήματος κεντρικής θέρμανσης του κτιρίου, υποχρεούται όμως να συμμετέχει στις κοινές δαπάνες προληπτικής συντήρησής του και στις έκτακτες δαπάνες. Με απόφαση της πλειοψηφίας των συνιδιοκτητών της πολυκατοικίας μπορεί να αποφασιστεί η πλήρης απαλλαγή των ιδιοκτησιών που αυτονομούνται». Επομένως, η διαφωνία, που εξέφρασε η ενάγουσα να μη συμμετέχει στις δαπάνες συντήρησης της κεντρικής θέρμανσης, κατόπιν της αυτονόμησης των διαμερισμάτων ……. που ανήκουν στην ιδιοκτησία της, δεν βρίσκει έρεισμα στο νόμο και στις υποχρεώσεις της, που απορρέουν από αυτόν, καθώς και σε όσα ορίζονται στο κανονισμό της συγκεκριμένης πολυκατοικίας κι ως εκ τούτου αβάσιμα η ενάγουσα ζήτησε με την αγωγή της την ακύρωση του δεύτερου θέματος της ημερήσιας διάταξης της από ….. απόφασης της Έκτακτης Γ.Σ. των συνιδιοκτητών της προαναφερομένης πολυκατοικίας, καθόσον, όπως προαναφέρθηκε η αυτονόμηση των ως άνω διαμερισμάτων της από την εγκατάσταση φυσικού αερίου δεν την απαλλάσσει από την υποχρέωση της να συμμετέχει στις δαπάνες συντήρησης της κεντρικής θέρμανσης της πολυκατοικίας. Εξάλλου, στην από ….. Επαναληπτική Έκτακτη Γ.Σ. τέθηκε το θέμα της συμμετοχής των διαμερισμάτων ……, ιδιοκτησίας της ενάγουσας στα έξοδα διαχείρισης των κοινοχρήστων, η οποία απαλλάχθηκε από την καταβολή τους με την από …. απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των συνιδιοκτητών της πολυκατοικίας, δυνάμει της οποίας, όπως ήδη προαναφέρθηκε, αποφασίσθηκε η ανάθεση της διαχείρισης στη δεύτερη των εναγομένων - επιχείρηση με την επωνυμία “………” με συνδιαχειριστή τον πρώτο από αυτούς, …….. Ωστόσο, ήδη με την από ….. απόφαση της Έκτακτης Γενικής Συνέλευσης, στην οποία παρέστη ο σύζυγος της ενάγουσας, ……., εκπροσωπώντας κατ' εξουσιοδότηση την ενάγουσα (βλ. σχ. το πρακτικό της ….. απόφασης της Γ.Σ.) αποφασίσθηκε ομόφωνα ότι από τον …. του …. τα διαμερίσματα της ενάγουσας (……) θα πληρώνουν κανονικά το ποσό που αντιστοιχεί στο πακέτο των κοινοχρήστων. Η απόφαση αυτή ελήφθη ομόφωνα και ο εκπρόσωπος της ενάγουσας δεν προέβαλε καμία αντίρρηση. Συνεπώς, η ενάγουσα που δεσμεύθηκε κι αυτή από την ως άνω απόφαση, στερείται πλέον εννόμου συμφέροντος να ζητήσει την ακύρωση του τετάρτου θέματος της από …. απόφασης της Επαναληπτικής Έκτακτης Γ.Σ., δοθέντος μάλιστα ότι δεν προέβη σε άσκηση αγωγής με την οποία να ζητούσε την ακύρωση της από ….. απόφασης της Γ.Σ. ως προς το συγκεκριμένο ζήτημα. Ως εκ τούτου, τα όσα αντίθετα υποστηρίζει η ενάγουσα για το τέταρτο θέμα της από …. απόφασης της Επαναληπτικής Έκτακτης Γ.Σ. κρίνονται ως αβάσιμα από ουσιαστική άποψη κι ως εκ τούτου απορριπτέα.

Κατ' ακολουθίαν όσων αναφέρθηκαν, αφού απορρίφθηκαν στο σύνολό τους, οι ισχυρισμοί (αιτιάσεις) της ενάγουσας για ακύρωση των αποφάσεων, που λήφθηκαν από τις έκτακτες γενικές συνελεύσεις της πολυκατοικίας, στις ….. και στις …. αντίστοιχα, πρέπει στη συνέχεια να απορριφθεί η υπό κρίση αγωγή ως αβάσιμη και από ουσιαστική άποψη. 

Το δικηγορικό γραφείο Ηλία Τασόπουλου με ιδιαίτερη υπερηφάνεια και χαρά έχει να παρουσιάσει προσφάτως στο ενεργητικό του την επίτευξη, κατάρτιση και συνυπογραφή συμφωνητικού κοινής επιμέλειας (συνεπιμέλειας) μεταξύ γονέων και εν διαστάσει συζύγων, σχετικά με την ανατροφή του μικρής ηλικίας ανήλικου παιδιού τους μέχρι την ενηλικίωσή του.

Χάριν στην προσωπική και επαγγελματική καθοδήγηση και συμβολή του δικηγορικού μας γραφείου και, ασφαλώς και κατά κύριο λόγο, χάριν στην αποφασιστικότητα και την τόλμη των ίδιων των ενδιαφερομένων γονέων, κατέστη δυνατό να συναφθεί συμφωνία συνεπιμέλειας, η οποία είναι μία απολύτως νομικά έγκυρη και δυνατή υπό το ισχύον δίκαιο σύμβαση, που, μάλιστα, ήδη δρομολογείται να κατοχυρωθεί και νομοθετικά.

Συνεπιμέλεια ή από κοινού επιμέλεια δεν σημαίνει ότι ο πατέρας έχει περισσότερα δικαιώματα από τη μητέρα ή ότι είναι και αυτός μητέρα και, ασφαλώς, δεν σημαίνει ότι την επιμέλεια την έχει και την ασκεί μόνο ο πατέρας. Σημαίνει ότι την επιμέλεια και την ανατροφή του παιδιού την έχουν και την ασκούν και οι δύο γονείς από κοινού όπως οι ίδιοι ελεύθερα θα το καθορίσουν. Σημαίνει ότι παραμένουν από κοινού γονείς και έχουν τις ίδιες υποχρεώσεις και τα ίδια δικαιώματα όπως και πριν το διαζύγιο ή την διακοπή της έγγαμης συμβίωσής τους και ότι είναι από κοινού συνυπεύθυνοι και συνυπόχρεοι για την ανατροφή του παιδιού τους. Σημαίνει ότι, λ.χ. όταν το παιδί έχει ένα πρόβλημα, και οι δύο γονείς θα πρέπει να ασχοληθούν με αυτό. Το τί ακριβώς θα αποφασίζουν από κοινού ή ποιες ειδικότερες υποχρεώσεις θα έχει ο καθένας τους αποτελεί αντικείμενο της ειδικότερης μεταξύ τους συμφωνίας συνεπιμέλειας που οι ίδιοι ελεύθερα θα καθορίσουν. Συνεπιμέλεια σημαίνει, επίσης, ότι το παιδί θα περνάει χρόνο και με τους δύο γονείς του όπως οι ίδιοι ελεύθερα θα το καθορίσουν.

Με το σύμφωνο συνεπιμέλειας εξυπηρετείται διαρκώς το αληθές συμφέρον του τέκνου, καθόσον αποτελεί το μοναδικό τρόπο να συνεχίζει να υπάρχει η δυνατότητα για μία ισόρροπη και αρμονική ανατροφή ενός τέκνου από δύο ανθρώπους, οι οποίοι, παρά τις όποιες διαφορές στην μεταξύ τους σχέση, ήταν, είναι και θα παραμένουν πάντα με τον τρόπο αυτό ΓΟΝΕΙΣ, δηλαδή αρωγός ο ένας του άλλου και συνυπεύθυνοι για το παιδί τους με ουσιαστική συμμετοχή τους στη ζωή του και με αλληλοβοήθεια του ενός προς τον άλλον, με βάση όχι τις αποφάσεις τρίτων γι’ αυτούς, αλλά με βάση τις δικές τους επιλογές και τις πραγματικές δυνατότητές τους.

Ειδικότερα, η Συμφωνία Κοινής Επιμέλειας, τον θεσμό της οποίας το δικηγορικό γραφείο Ηλία Τασόπουλου πρεσβεύει και προσπαθεί κάθε φορά να επιτύχει κατά τον εκ μέρους του χειρισμό υποθέσεων οικογενειακού δικαίου, στο μέτρο βεβαίως που επιτρέπουν οι συνθήκες, με προφανή στόχο την αποφυγή της πολύχρονης, ψυχοφθόρας, και δαπανηρής αντιδικίας, εκτιμούμε ότι παρέχει τις εξής, μεταξύ άλλων, πολύτιμες δυνατότητες:

• Κατάργηση του μοντέλου της μονογονεϊκής επιμέλειας, που αδιαμφισβήτητα αποτελεί σύστημα ανατροφής παιδιού που είναι βλαπτικό και ήδη ξεπερασμένο από επιστημονική άποψη αλλά και διεθνώς σε νομοθετικό επίπεδο, καθόσον είναι κοινή και αποδεδειγμένη παραδοχή ότι το παιδί μεγαλώνει καλύτερα και με τους δύο γονείς του από κοινού.
• Ουσιαστική συμμετοχή του κάθε γονέα στις δαπάνες ανατροφής του παιδιού του: Καθίσταται δυνατή η καλόπιστη και πλέον ευέλικτη και ρεαλιστική ρύθμιση της διατροφής του τέκνου, ώστε να αποφεύγονται τα προβλήματα και οι δυσχέρειες που συνεπάγεται ο εξαναγκαστικός κατόπιν δικαστικής απόφασης καθορισμός ενός σταθερού χρηματικού ποσού μη ανάλογου πάντα προς τις πραγματικές ανάγκες του τέκνου και με ανάγκη δικαστικού επανακαθορισμού του στο μέλλον. Δηλαδή, στην πραγματικότητα, με το σύμφωνο κοινής επιμέλειας η διατροφή του τέκνου ρυθμίζεται καλύτερα και πιο δίκαια και για τους δύο γονείς.
• Διατήρηση άρρηκτης της γονεϊκής σχέσης και του γονεϊκού δεσμού με το τέκνο:Ο κάθε γονέας αναπόδραστα επιτελεί τον δικό του ρόλο στη ζωή του τέκνου, είτε ως μητέρα είτε ως πατέρας. Με το σύμφωνο κοινής επιμέλειας επιτυγχάνεται η διατήρηση του ρόλου αυτού από τον κάθε γονέα αντί της εξαναγκαστικής κατ’ αποτέλεσμα διαστρέβλωσής του. Ταυτόχρονα, οι γονείς-πρώην σύζυγοι ή ακόμη και οι εν διαστάσει σύζυγοι (αφού η συμφωνία κοινής επιμέλειας μπορεί να συναφθεί και σε περίπτωση διακοπής της έγγαμης συμβίωσης) δεν μετατρέπονται σε εχθρούς και αντιδίκους, αλλά διατηρούν τη δυνατότητα συνεννόησης και επικοινωνίας.
• Μεγαλύτερη ελευθερία και άνεση για τους γονείς στην νέα τους ζωή:Με τη συμφωνία συνεπιμέλειας οι γονείς έχουν τη δυνατότητα να εξελίξουν τη ζωή τους καλύτερα και πιο άνετα, μοιράζοντας τόσο τις ευθύνες όσο και τον χρόνο διαβίωσης του τέκνου μαζί τους, χωρίς ο χρόνος αυτός να περιορίζεται αναγκαστικά σε Σαββατοκύριακα ή σε κάποιες ώρες ενδιαμέσως της εβδομάδος. Ταυτόχρονα, οι γονείς είναι αποφασισμένοι να κάνουν υποχωρήσεις και διατεθειμένοι να βρίσκουν λύσεις για να βοηθούν ο ένας τον άλλον στην από εδώ και πέρα νέα πορεία τους.

Το δικηγορικό γραφείο Ηλία Τασόπουλου έχει τη διάθεση και μπορεί να προσφέρει ειλικρινή, καλόπιστη και αποτελεσματική καθοδήγηση, ενημέρωση και υποστήριξη, με στόχο την πλήρη κατανόηση και υιοθέτηση της συνεπιμέλειας ως του πλέον αποτελεσματικού, πολιτισμένου και ευεργετικού για το παιδί τρόπου ανατροφής του.

1. Για τα ζώα συντροφιάς ισχύει πια ο νόμος 4039/2012 (ΦΕΚ τεύχος Α’, φύλλο 15/2-2-2012), όπως έχει τροποποιηθεί με τις διατάξεις του άρθρου 46 του ν. 4235/2014 (ΦΕΚ τ. Α’, 32/11-2-2014). Κατ’ αρχάς, καλό είναι να τον διαβάσουμε, όσοι έχουμε ζώα (βλ. κωδικοποίηση του νόμου με όλες τις αλλαγές που έχουν γίνει μέχρι σήμερα στο εξής σχετικό link: Νόμος 4039/2012 copyright: Ηλίας Τασόπουλος).

2. Θα πρέπει να έχουμε κατά νου, ότι ο νόμος αυτός θεσπίστηκε και έχει ως σκοπό του την προστασία των ζώων συντροφιάς (όπως κατωτέρω ορίζεται) από την εκμετάλλευση, την κακοποίηση, αλλά και τον καθορισμό των υποχρεώσεων των ιδιοκτητών τους κυρίως για την ευζωία του ζώου. Ευζωία σημαίνει, μεταξύ άλλων, καθημερινή άσκηση ή περίπατος και γενικά μέριμνα για σεβασμό της ύπαρξης των ζώων. Αυτά είναι υποχρεώσεις των ανθρώπων και αντίστοιχα δικαιώματα των ζώων, που δικαιούμαστε και οφείλουμε να αντιτάσσουμε και να αξιώνουμε!

3. Ζώο συντροφιάς είναι γενικά κάθε ζώο που συντηρείται ή προορίζεται να συντηρηθεί από τον άνθρωπο, κυρίως μέσα στην κατοικία του, για λόγους ζωοφιλίας ή συντροφιάς (αδέσποτο/δεσποζόμενο, μικρό ζώο, επικίνδυνο ζώο).

4. Ο ΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ιδιοκτητών δεσποζόμενου ζώου συντροφιάς:

5. Κάθε ιδιοκτήτης δεσποζόμενου ζώου συντροφιάς (δηλ. ζώου συντροφιάς που τελεί υπό την άμεση επίβλεψη και φροντίδα του ιδιοκτήτη, κατόχου, συνοδού ή φύλακά του, συμπεριλαμβανομένων των σκύλων φύλαξης ποιμνίων), υποχρεούται:

(α) Να εφαρμόζει (ο ιδιοκτήτης, ο κάτοχος ή ο υπεύθυνος του ζώου) τους κανόνες προστασίας και καλής μεταχείρισης των ζώων και να τηρεί τις ειδικές απαιτήσεις της ευζωίας τους, ώστε να εξασφαλίζεται ο σεβασμός της ύπαρξής τους. Παράβαση επισύρει πρόστιμο 500 ευρώ.

(β) Να προβεί σε ηλεκτρονική σήμανση και καταγραφή του ζώου, ως τέτοιου νοουμένου εδώ του σκύλου ή της γάτας (=τοποθέτηση συστήματος ηλεκτρονικής αναγνώρισης (μικροchip) επάνω στο ζώο και έκδοση βιβλιαρίου υγείας ή διαβατηρίου), η οποία πραγματοποιείται μόνο από κτηνίατρο. ΠΡΟΣΟΧΗ! Πρέπει να γίνει εντός 2 μηνών από τη γέννηση ή εντός 1 μηνός από την εύρεση ή την απόκτηση του ζώου. Παράβαση επισύρει πρόστιμο 300 ευρώ.

(γ) Να προβαίνει σε αντιλυσσικό εμβολιασμό του ζώου και σε τοποθέτηση σε εμφανές σημείο του περιλαίμιου του ζώου της σχετικής μεταλλικής κονκάρδας που παρέχει ο κτηνίατρος κατά την πραγματοποίηση του εμβολιασμού αυτού. Παράβαση επισύρει πρόστιμο 100 ευρώ.

(δ) Να ενημερώνει τον κτηνίατρο για κάθε μεταβολή των καταχωρημένων στοιχείων, είτε του ίδιου (διεύθυνση, τηλέφωνο, αριθμός ταυτότητας, ονομ/μο), είτε του ζώου συντροφιάς (θάνατος, παράδοση σε άλλον ιδιοκτήτη). ΠΡΟΣΟΧΗ! Πρέπει να γίνει εντός 15 ημερών από τη μεταβολή, πλην της απώλειας, που δηλώνεται εντός 5 ημερών. Παράβαση της υποχρέωσης δήλωσης απώλειας επισύρει πρόστιμο 300 ευρώ.

(ε) Να τηρεί τους κανόνες ευζωίας του ζώου και να μεριμνά για την κτηνιατρική εξέτασή του. Παράβαση επισύρει πρόστιμο 500 ευρώ, καθώς και ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 1 έτους και χρηματική ποινή από 5.000 έως 15.000 ευρώ(!).

(στ) Να τηρεί και κατέχει ενημερωμένο βιβλιάριο υγείας ή διαβατήριο (σε περίπτωση ταξιδιού στο εξωτερικό) και να μεριμνά για την ενημέρωσή τους σε περίπτωση αλλαγής του ιδιοκτήτη ή του προσωρινού κατόχου του ζώου. Παράβαση επισύρει πρόστιμο 300 ευρώ.

(ζ) Να μην εγκαταλείπει το ζώο του (για την περίπτωση οριστικής αποχώρησης προβλέπεται σχετική διαδικασία). Παράβαση επισύρει πρόστιμο 300 ευρώ, καθώς και ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 1 έτους και χρηματική ποινή από 5.000 έως 15.000 ευρώ(!).

(η) Να μεριμνά για τον άμεσο καθαρισμό του περιβάλλοντος από τα περιττώματα του ζώου (εκτός του σκύλου βοήθειας). Παράβαση επισύρει πρόστιμο 100 ευρώ.

(θ) Να μεριμνά για τη στείρωση του ζώου, εφόσον δεν επιθυμεί τη διατήρηση των νεογέννητων ή δεν μπορεί να τα διαθέσει σε νέους ιδιοκτήτες. Παράβαση επισύρει πρόστιμο 300 ευρώ.

ι) Να προσκομίζει ή αποστέλλει ταχυδρομικά με συστημένο στον οικείο Δήμο αντίγραφο του πιστοποιητικού ηλεκτρονικής σήμανσης του ζώου. ΠΡΟΣΟΧΗ! Πρόκειται για νέα υποχρέωση που προστέθηκε στον νόμο το έτος 2014, με τον νόμο 4235/2014. Παράβαση επισύρει πρόστιμο 300 ευρώ.

6) ΕΙΔΙΚΑ ο ιδιοκτήτης σκύλου:

(α) Μεριμνά για να γίνεται ο περίπατος σκύλων πάντα με συνοδό,

(β) οφείλει να παίρνει τα κατάλληλα μέτρα για να μην εξέρχεται ελεύθερα ο σκύλος του από το χώρο της ιδιοκτησίας του και εισέρχεται σε χώρους άλλων ιδιοκτησιών ή σε κοινόχρηστους χώρους,

(γ) υποχρεούται κατά τη διάρκεια του περιπάτου να κρατάει το σκύλο του δεμένο και να βρίσκεται σε μικρή απόσταση από αυτόν, για την αποφυγή ατυχημάτων (το ίδιο ισχύει και για τον οποιονδήποτε συνοδό του ζώου, εκτός του ιδιοκτήτη του). Παράβαση επισύρει πρόστιμο 300 ευρώ.

7) ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ:

(i) Η πώληση σκύλων και γατών σε υπαίθριους δημόσιους χώρους.

(ii) H πώληση ζώων συντροφιάς με ηλικία μικρότερη των 8 εβδομάδων.

(iii) H εισαγωγή και εμπορία ή αναπαραγωγή σκύλων που είναι ακρωτηριασμένοι.

(iv) H δημοσίευση αγγελιών για ζώα συντροφιάς προς πώληση*, υιοθεσία ή δωρεάν παραχώρηση σε έντυπα, φυλλάδια, τοιχοκολλήσεις ή σε ιστοσελίδες, εάν δεν αναφέρεται ο αριθμός της ηλεκτρονικής σήμανσής τους*.

(v) Η εισαγωγή στην Ελλάδα ζώων συντροφιάς που δεν έχουν ηλεκτρονική σήμανση.

(vi) Η αφαίρεση του μέσου ηλεκτρονικής σήμανσης του ζώου συντροφιάς.

-Κάθε παράβαση των ανωτέρω (i), (ii) και (iii) απαγορεύσεων επισύρει πρόστιμο 1.000 ευρώ ανά ζώο.

-Κάθε παράβαση των ανωτέρω (iv) και (v) απαγορεύσεων επισύρει πρόστιμο 300 ευρώ.

-Παράβαση της ανωτέρω (vi) απαγόρευσης επισύρει πρόστιμο 3.000 ευρώ, καθώς και ποινή φυλάκισης μέχρι έξι μηνών και χρηματική ποινή μέχρι 3.000 ευρώ.

*Θα πρέπει να σημειωθεί, ότι κατά τον νόμο χρειάζεται άδεια εκτροφής, αναπαραγωγής και εμπορίας ζώων συντροφιάς, ακόμη και όταν εκτρέφεται έστω και ένας θηλυκός σκύλος αναπαραγωγής για εμπορικούς σκοπούς (όπως είναι η πώληση) και έστω και εάν πρόκειται για ερασιτέχνη εκτροφέα σκύλου ή γάτας.

8. ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ και ζώα συντροφιάς:

9. Ρητά προβλέπεται πια στον νόμο ότι επιτρέπεται η διατήρηση δεσποζόμενων ζώων συντροφιάς σε κάθε κατοικία.

10. Ειδικά όσον αφορά τις πολυκατοικίες, επιτρέπεται η διατήρηση δεσποζόμενων ζώων συντροφιάς σε κάθε διαμέρισμα, εφόσον: (α) Διαμένουν στο ίδιο διαμέρισμα με τον ιδιοκτήτη ή κάτοχό τους, (β) δεν παραμένουν μόνιμα στις βεράντες ή στους ανοιχτούς χώρους του διαμερίσματος, (γ) τηρούνται οι κανόνες ευζωίας των ζώων, οι υγειονομικές διατάξεις και οι αστυνομικές διατάξεις περί κοινής ησυχίας, και (δ) τα ζώα έχουν ελεγχθεί ηλεκτρονικά, έχουν σημανθεί, καταγραφεί και φέρουν βιβλιάριο υγείας.

11. ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΤΗΣ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΝΑ ΑΠΑΓΟΡΕΥΘΕΙ Η ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΖΩΩΝ ΣΥΝΤΡΟΦΙΑΣ, ΑΡΚΕΙ ΝΑ ΠΛΗΡΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ! ΜΠΟΡΕΙ, ΩΣΤΟΣΟ, ΝΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΕΙ Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΝ ΜΕΓΙΣΤΟ ΑΡΙΘΜΟ ΖΩΩΝ (για σκύλους και γάτες), ΣΕ ΔΥΟ (2) ΖΩΑ ΑΝΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ.

12.Παράβαση της παραπάνω υποχρέωσης τήρησης των κανόνων ευζωίας, των υγειονομικών διατάξεων και των αστυνομικών διατάξεων περί κοινής ησυχίας, καθώς και της τυχόν απαγόρευσης του κανονισμού της πολυκατοικίας για διατήρηση περισσοτέρων από 2 ζώων συντροφιάς σε κάθε διαμέρισμα επισύρει πρόστιμο 500 ευρώ ανά ζώο.

13.Απαγορεύεται η διατήρηση και παραμονή ζώων συντροφιάς σε κοινόχρηστους χώρους της πολυκατοικίας. Πλην όμως, επιτρέπεται πια στην πυλωτή, στην ταράτσα, στον ακάλυπτο χώρο και στον κήπο, εφόσον υπάρχει ομόφωνη απόφαση της γενικής συνέλευσης των ιδιοκτητών (και όχι, συνεπώς, όλων των ιδιοκτητών). Παράβαση επισύρει πρόστιμο 300 ευρώ ανά ζώο.

14.ΜΕΤΑΦΟΡΑ ζώων συντροφιάς:

15. Τα μικρά ζώα συντροφιάς (=μέχρι 10 κιλά) ελεύθερα και επιτρεπτά μεταφέρονται σε όλα τα μέσα μαζικής μεταφοράς, στα ταξί και στα πλοία, εφόσον είναι τοποθετημένα σε ασφαλές κλουβί μεταφοράς και συνοδεύονται από τον ιδιοκτήτη ή τον κάτοχό τους. Οι σκύλοι βοήθειας μεταφέρονται χωρίς κλουβί μεταφοράς, ανεξάρτητα από το μέγεθός τους, εφόσον φέρουν λουρί χειρισμού. Παράβαση επισύρει πρόστιμο 300 ευρώ ανά ζώο.

16.Θα πρέπει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τον πρόσφατο Κανονισμό Δικαιωμάτων Επιβατών τακτικών και έκτακτων γραμμών με οδικά μέσα δημόσιας μεταφοράς (λεωφορεία) και μέσα σταθερής τροχιάς (ηλεκτρικό σιδηρόδρομο, μετρό και τραμ) (Υ.Α. οικ. Α27733/2213/29-5-2015, ΦΕΚ τ. Β’, 1181/19-6-2015), τίθενται, ουσιαστικά, οι εξής επιπρόσθετοι όροι: (α) Να μην προβάλει τυχόν αντιρρήσεις, κατά την κρίση του, ο οδηγός ή άλλο εντεταλμένο προσωπικό του μεταφορέα ανάλογα με τις συνθήκες πληρότητας του οχήματος/συρμού και την ασφάλεια των επιβατών (με εξαίρεση του σκύλους βοήθειας), (β) το ασφαλές κλουβί μεταφοράς να είναι κλειστού τύπου διαστάσεων έως 70εκ. Χ 40εκ. Χ 50εκ. για τις τακτικές αστικές γραμμές και διαστάσεων έως 50εκ. Χ 40εκ. Χ 35εκ. για τις υπεραστικές τακτικές και τις έκτακτες γραμμές, (γ) ο ιδιοκτήτης ή κάτοχος του ζώου να φέρει το ατομικό βιβλιάριο υγείας-διαβατήριο του ζώου και να βρίσκεται πλησίον του και να μεριμνά για την μη πρόκληση τραυματισμού ή όχλησης άλλων επιβατών και (δ) να τοποθετείται το ζώο στους ελεύθερους χώρους των οχημάτων/συρμών, εκτός των διαδρόμων, των σημείων εισόδου-εξόδου των επιβατών και επικύρωσης των εισιτηρίων, ούτως ώστε να μη διακυβεύεται η ασφαλής μετακίνηση των υπολοίπων επιβατών. Ειδικά στις υπεραστικές και ενδοκοινοτικές μεταφορές τα ζώα πρέπει να μεταφέρονται υποχρεωτικά εντός του χώρου επιβατών και σε καμία περίπτωση στο χώρο αποσκευών.

17.Τα επιβατηγά πλοία υποχρεωτικά διαθέτουν κλουβιά για την μεταφορά μεγάλων ζώων συντροφιάς.

18.Για μετακινήσεις ζώων συντροφιάς εντός χωρών της Ε.Ε. απαιτείται διαβατήριό τους, εκδιδόμενο από τον κτηνίατρο.

19.ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ των ζώων:

20.Ο νόμος ρητά απαγορεύει, με υψηλά πρόστιμα και ποινή φυλάκισης, τον βασανισμό, την κακοποίηση, την κακή και βάναυση μεταχείριση οποιουδήποτε είδους ζώου (όχι μόνο των ζώων συντροφιάς), καθώς και οποιαδήποτε πράξη βίας κατ’ αυτού. Ως τέτοια πράξη δεν θεωρείται, πάντως, σύμφωνα με τον νόμο, η στείρωση του ζώου και κάθε άλλη κτηνιατρική πράξη με θεραπευτικό σκοπό. Παράβαση επισύρει πρόστιμο000 ευρώ για κάθε ζώο και για κάθε περιστατικό, καθώς και ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 1 έτους και χρηματική ποινή από 5.000 έως 15.000 ευρώ.

21.Στην έννοια της κακοποίησης εντάσσεται και η παθητική κακοποίηση, η οποία περιλαμβάνει, ενδεικτικά, την έλλειψη καταλύματος, το ακατάλληλο κατάλυμα ή τα στενά κλουβιά, τη μόνιμη αλυσοδέτηση, την ακατάλληλη τροφή, τη μόνιμη παραμονή σε μπαλκόνια, ταράτσες, την έλλειψη νερού ή νερού μη κατάλληλου, την έλλειψη φροντίδας για κτηνιατρική περίθαλψη, ακόμη και την έλλειψη καθημερινής άσκησης και περιπάτου (Γνωμοδότηση – Εγκύκλιος αρ. 1/2013 του Εισαγγελέως του Αρείου Πάγου, αρ. πρωτ. 1631/8-4-2013).

22.Με πρόσφατη υπ’ αριθ. 4/2014 Εγκύκλιο – Γνωμοδότηση της Εισαγγελέως του Αρείου Πάγου με αριθ. πρωτ. 4272/13-10-2014, κας Ευτέρπης Κουτζαμάνη, παραγγέλλονται οι Εισαγγελείς όλης της χώρας να εξετάζουν άμεσα και με προσοχή κάθε είδους πληροφορία-καταγγελία, απ’ όπου και αν προέρχεται, ακόμη και από το διαδίκτυο, αναφορικά με περιστατικά βασανισμού, κακοποίησης, κακής και βάναυσης μεταχείρισης οποιουδήποτε είδους ζώου, πράξεων βίας κατ’ αυτού κλπ και να εφαρμόζουν την αυτόφωρη διαδικασία για τον κολασμό των αδικημάτων αυτών, με την παραπομπή των δραστών στα ακροατήρια για την άμεση εκδίκαση των εγκλημάτων και σε περίπτωση αναβολής τον προσδιορισμό των δικογραφιών σε σύντομο χρονικό διάστημα, σημειώνοντας, χαρακτηριστικά, ότι «η συμπεριφορά μας προς τα ζώα καταδεικνύει τον πολιτισμό μας».

23.Επιπλέον, ο Εισαγγελέας μπορεί, ιδίως μέσω της Διεύθυνσης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της ΕΛ.ΑΣ, να παραγγείλει την ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης να παράσχει τα στοιχεία του χρήστη, διεύθυνση κλπ, όταν τελείται έγκλημα σε βάρος των ζώων μέσω του διαδικτύου, χωρίς να χρειάζεται να τηρηθεί η διαδικασία άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών του ν. 2225/1994.

24.Εκείνο που είναι, επίσης, σημαντικό είναι ότι προβλέπεται πλέον ρητά στον νόμο η υποχρέωση κάθε υπαίτιου της πράξης τραυματισμού ζώου συντροφιάς (δεσποζόμενου ή αδέσποτου) σε τροχαίο ατύχημα, να ειδοποιήσει άμεσα τον οικείο Δήμο, προκειμένου να παρασχεθεί στο τραυματισμένο ζώο η απαραίτητη κτηνιατρική φροντίδα. Παράβαση επισύρει πρόστιμο 300 ευρώ.

25.Ειδικά η ΚΛΟΠΗ οποιουδήποτε ζώου συντροφιάς επισύρει ποινή φυλάκισης μέχρι 6 μήνες και χρηματική ποινή μέχρι 3.000 ευρώ, ενώ η κλοπή κυνηγετικού σκύλου ή σκύλου βοήθειας με φυλάκιση μέχρι 1 έτος και χρηματική ποινή από 5.000 έως 8.000 ευρώ.

26. Διαδικασία βεβαίωσης των παραβάσεων:

27.Σύμφωνα με τον νόμο, αρμόδια όργανα βεβαίωσης των παραβάσεων που προβλέπονται σε αυτόν κατά τα άνω είναι τα όργανα που τις διαπιστώνουν κατά την άσκηση των ελεγκτικών τους καθηκόντων και, ειδικότερα: η Ελληνική Αστυνομία (αντ’ αυτής, έως το 2014 προβλεπόταν η Δημοτική Αστυνομία), η Δασική Υπηρεσία, τα Τελωνεία, οι Σταθμοί Υγειονομικού Κτηνιατρικού Ελέγχου, το Λιμενικό Σώμα-Ελληνική Ακτοφυλακή και οι ιδιωτικοί φύλακες θήρας των κυνηγετικών οργανώσεων.

28. Το χρηματικό (διοικητικό) πρόστιμο βεβαιώνεται επί τόπου από το αρμόδιο όργανο και για την επιβολή του αποστέλλεται αντίγραφο της βεβαίωσης στην κτηνιατρική υπηρεσία (ή, αν δεν υπάρχει, στο Γραφείο Γεωργικής Ανάπτυξης) του κατά τόπον αρμόδιου Δήμου.

29. ΠΡΟΣΟΧΗ!: Η καθ’ οιονδήποτε τρόπο άρνηση ή παρακώλυση του ελέγχου που πραγματοποιούν τα αρμόδια όργανα βεβαίωσης των παραβάσεων κατά την άσκηση των καθηκόντων ελέγχου, καθώς και η μη παροχή ή η παροχή ψευδών, ελλιπών ή/και ανακριβών πληροφοριών και στοιχείων επισύρει πρόστιμο 300 ευρώ.

30.Ο παραβάτης: (α) Είτε μπορεί να εμφανισθεί αυτοπροσώπως ή να υποβάλει έγγραφο υπόμνημα εντός 5 εργασίμων ημερών από την κλήση του προς τον Προϊστάμενο της ως άνω διεύθυνσης, προκειμένου να υποβάλλει τις όποιες αντιρρήσεις του, οπότε η απόφαση πρέπει να είναι πλήρως αιτιολογημένη, (β) είτε να μην προβάλλει αντιρρήσεις (ή να μην εμφανισθεί), οπότε επικυρώνεται το διοικητικό πρόστιμο και μπορεί να το πληρώσει κατά το ήμισυ (δηλαδή με έκπτωση 50%) εφόσον η πληρωμή γίνει εντός 10 ημερών από τη βεβαίωση της παράβασης. Διαφορετικά, εάν δηλ. δεν πληρωθεί εντός της άνω προθεσμίας, το πρόστιμο καταβάλλεται στον Ο.Τ.Α. χωρίς έκπτωση και εντός 2μήνου από τη βεβαίωσή του και εάν, εν συνεχεία, δεν καταβληθεί εντός του 2μήνου αυτού, το πρόστιμο βεβαιώνεται πια στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. φορολογίας του παραβάτη.

Αθήνα, 6-9-2015

Ηλίας Ν. Τασόπουλος,

Δικηγόρος, Μ.Δ. Αστικού Δικαίου Παν/μίου Αθηνών

ΑΠΛΟΥΣΤΕΥΣΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗΣ!

Διακρίνονται οι εξής περιπτώσεις:

Α. Κατάστημα λιανικής διάθεσης τροφίμων και ποτών (οπωροπωλείο, κρεοπωλείο, παντοπωλείο, ιχθυοπωλείο, γαλακτοπωλείο, πρατήριο γάλακτος και ειδών ζαχαροπλαστικής, πρατήριο άρτου, κάβα, κατάστημα διάθεσης αλλαντικών και τυροκομικών προϊόντων, πώληση τυποποιημένων παγωτών/αναψυκτικών/ποτών/ειδών σοκολατοποιίας κλπ σε εμπορικά καταστήματα, παρασκευή και πώληση καφέ πάσης φύσεως σε διερχόμενους πελάτες από τα πρατήρια άρτου και ειδών ζαχαροπλαστικής των αρτοποιείων):

• Από την 1-1-2014 η διαδικασία έχει απλουστευθεί σημαντικά. Δεν υπάρχει πια διαδικασία αδειοδότησης από τον Δήμο, αλλά γνωστοποίηση ίδρυσης και λειτουργίας από τον ενδιαφερόμενο προς τον Δήμο (Κ.Υ.Α. ΔΙΑΔΠ/Φ.Α.2.1/34824/27-12-2013, ΦΕΚ 3402/τ.Β/31-12-2013).
• Συγκεκριμένα, ο Δήμος, κατόπιν αίτησης του ενδιαφερομένου, χορηγεί προέγκριση για την ίδρυση του καταστήματος.
• Στην συνέχεια, εντός 3 μηνών από την χορήγηση της προέγκρισης (με δυνατότητα παράτασης για άλλους 2 μήνες), ο ενδιαφερόμενος, μόλις είναι έτοιμος να λειτουργήσει, υποβάλει στον Δήμο ορισμένες υπεύθυνες δηλώσεις για την γνωστοποίηση ίδρυσης και λειτουργίας του καταστήματος και ο Δήμος χορηγεί βεβαίωση υποβολής γνωστοποίησης ίδρυσης και λειτουργίας Κ.Υ.Ε. λιανικής διάθεσης τροφίμων και ποτών Κατηγορίας ΙΙΙ της Υ.Α. οικ. 96967/2012 για τα Κ.Υ.Ε. Η βεβαίωση αυτή επέχει θέση άδειας ίδρυσης και λειτουργίας για το συγκεκριμένο κατάστημα.
• Ο Δήμος κοινοποιεί στην συνέχεια το έντυπο της γνωστοποίησης στην Πολεοδομία, την Υγειονομική Υπηρεσία και την Πυροσβεστική, οι οποίοι διενεργούν δειγματοληπτικό έλεγχο.

Β. Κατάστημα παροχής υπηρεσιών υγειονομικού ενδιαφέροντος (κομμωτήριο, κουρείο, κατάστημα περιποίησης χεριών-ποδιών, εργαστήριο δερματοστιξίας-tattoo):

• Ισχύουν και εδώ όσα ακριβώς αναφέρθηκαν παραπάνω στην περίπτωση Α. Η διαδικασία αδειοδότησης έχει αντικατασταθεί από την διαδικασία γνωστοποίησης ίδρυσης και λειτουργίας από τον ενδιαφερόμενο προς τον Δήμο (Κ.Υ.Α. ΔΙΑΔΠ/Φ.Α.2.1/34825/27-12-2013, ΦΕΚ 3403/τ.Β/31-12-2013).

Γ. Λοιπά καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος (παρασκευής και διάθεσης τροφίμων και ποτών κλπ.):

• Και εδώ η διαδικασία έχει απλοποιηθεί (Κ.Υ.Α. ΔΙΑΔΠ/Φ.Α.2.1/31600/20-11-2013, ΦΕΚ 3106/τ.Β/9-12-2013).
• Ο Δήμος, κατόπιν αίτησης του ενδιαφερομένου, χορηγεί προέγκριση ίδρυσης Κ.Υ.Ε.
• Στην συνέχεια, εντός 3 μηνών από την χορήγηση της προέγκρισης (με δυνατότητα παράτασης για άλλους 2 μήνες), ο ενδιαφερόμενος υποβάλει στον Δήμο τα έγγραφα για την χορήγηση άδειας ίδρυσης και λειτουργίας Κ.Υ.Ε. από τον Δήμο.
• Μετά την υποβολή του φακέλου από τον ενδιαφερόμενο, ο Δήμος, προκειμένου να χορηγήσει την άδεια, διαβιβάζει τον φάκελο στο Υγειονομικό και την Πυροσβεστική (αν δεν έχει ήδη προσκομίσει ο ενδιαφερόμενος το σχετικό πιστοποιητικό πυροπροστασίας στον φάκελό του), για έλεγχο-γνωμάτευση.
• Με την επιστροφή του φακέλου, ο Δήμος εκδίδει την άδεια ίδρυσης και λειτουργίας.

Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης - Τώρα και από κερδοσκοπικού χαρακτήρα επιχειρήσεις.

Με πρόσφατη απόφαση του Υφυπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας (ΦΕΚ Β' 921/16-4-2013), επετράπη και σε ιδιωτικούς φορείς κερδοσκοπικού χαρακτήρα, δηλαδή σε κοινές εμπορικές επιχειρήσεις, να ιδρύουν και λειτουργούν και εκείνοι (εκτός από τους μέχρι σήμερα φορείς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που μέχρι σήμερα ήταν ελάχιστοι, εξαντλούμενοι σε επίπεδο κυρίως δημοτικών φορέων), τα λεγόμενα Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης (ΚΔΑΠ) παιδιών ηλικίας 5-12 ετών γα χρονικό διάστημα της ημέρας εκτός σχολικού ωραρίου (δηλαδή απογεύματα και σαββατοκύριακα), και συγκεκρμένα για την αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου τους με την ατομική-οργανωμένη δραστηριότητα ή μέσα από οργανωμένες ομάδες εργαστηρίων καθώς και την εξυπηρέτηση των γονέων (που ενδεχομένως σημαίνει και φύλαξη των παιδιών τις ώρες εκείνες, δηλαδή παραμονή του παιδιού στον χώρο χωρίς την παρουσία συνοδού -γονέα).

Εν όψει του περιορισμένου εύρους του αντικειμένου (απασχόληση παιδιών σε ώρες που δεν λειτουργούν τα σχολεία - μη δυνατότητα απασχόλησης παιδιών κάτων των 5 ετών, έστω και περιορισμένη για λίγες ώρες), κρίνεται δυσλειτουργική η νέα αυτή ρύθμιση, παρολο που σε ερώτησή μας σε αρμόδιες υπηρεσίες (κατά τόπους Περιφέρειες) δηλώθηκε ότι έχουν ήδη υποβληθεί σχετικά ερωτήματα από ενδιαφερομένους. Το κύριο θέμα που απασχολεί σήμερα τους γονείς και αντίστοιχα προβληματίζει υγιείς και νόμιμες επιχειρήσεις που θέλουν να βοηθήσουν τους γονείς είναι πώς μπορούν τα νήπια (παιδιά πάνω από 2μιση χρονών έως 5) να παραμένουν τις πρωινές ώρες εργασίας των γονιών τους σε κάποιον χώρο δημιουργικής απασχόλησης για λίγες μόνον ώρες, χωρίς οι γονείς να υποχρεούνται να καταβάλουν υπέρογκες αμοιβές σε παιδικούς σταθμούς που μόνον αυτοί μπορούν νόμιμα (εξ όσων γνωρίζουμε) να παρέχουν υπηρεσίες φύλαξης σε νήπια (πολύ περισσότερο σε βρέφη).

Η πρακτική ασφυκτιά: είτε παιδικοί σταθμοί, είτε παιδότοποι και τώρα τελευταία τα κέντρα δημιουργικής απασχόλησης, που όμως έχουν περιορισμένη λειτουργία. Συνεχίζονται, εντούτοις, απ' όσα γνωρίζουμε από υποθέσεις που έχουμε χειρισθεί, να εμφανίζονται διάφορα νέα μορφώματα (π.χ. ομάδες απασχόλησης από σύλλογο γονέων κλπ), άγνωστης, νομίζουμε, και προβληματικής ενδεχομένως υπόστασης εντός του υπάρχοντος αυστηρού νομικού πλαισίου, όπου για κάθε οργανωμένη κοινωνική υπηρεσία που έχει σχέση με την προστασία του παιδιού και για κάθε παρεμφερή δραστηριότητα απαιτείται άδεια λειτουργίας, σύμφωνα με το ισχύον άρθρο 1 του Ν. 2345/1995. Και βέβαια μέχρι αποδείξεως του εναντίον από περιπτώσεις που έχουν καταφέρει νόμιμα "με σφραγίδα" να λειτουργούν στο υφιστάμενο πλαίσιο....

Μετά την πρώτη εξαγγελία που είχε γίνει με το άρθρο 20 του Ν. 4179/2013, όπου σε μία μόνο πρόταση (παράγραφος 1) αναφερόταν η δραστηριότητα του ιατρικού τουρισμού και ότι, γενικά και αόριστα, οι ειδικοί όροι και οι προϋποθέσεις, καθώς και τα πάσης φύσεως ζητήματα που αφορούν στην άσκησή του θα ρυθμισθούν με κοινή απόφαση των υπουργών υγείας και τουρισμού, μόλις πρόσφατα (26-11-2013) οι εν λόγω συναρμόδιοι υπουργοί (Άδωνις Γεωργιάδης και Όλγα Κεφαλογιάννη, αντίστοιχα) εξέδωσαν την υπ' αριθ. 27217 κοινή υπουργική τους απόφαση (δημοσιευθείσα ήδη στο ΦΕΚ τ. Β', αρ. 3077/3-12-2013),με την οποία, όπως αναφέρεται και στον τίτλο της, καθόρισαν τους όρους και τις προϋποθέσεις για την άσκηση της δραστηριότητας αυτής στην Ελληνική επικράτεια.

Πλην όμως, παρά τον πολλά υποσχόμενο τίτλο και την μεγάλη προσδοκία που είχε γεννήσει η αναμονή εκδόσεως της εν λόγω υπουργικής αποφάσεως, τελικά με αυτήν τίποτα δεν θεσμοθετήθηκε επί της ουσίας, το μόνο δε που, απ' ό,τι φαίνεται, προωθήθηκε με αυτήν είναι μόνον η επαγγελματική και αγοραστική ευκαιρία που δίνεται σε ορισμένες διεθνείς (κυρίως) εταιρείες πιστοποίησης, να αναπτύξουν και στην Ελλάδα την δραστηριότητα της πιστοποίησης "κατά τα διεθνή πρότυπα" (όπως αναφέρεται) του φορέα παροχής ιατρικού τουρισμού, ο οποίος, όπως ρητά προβλέπεται, μπορεί να είναι μόνον μονάδα παροχής φροντίδας υγείας, ενώ παραλείπονται τελείως (τουλάχιστον επί του παρόντος) οι ενδιάμεσοι τουριστικοί φορείς (οι λεγόμενοι "medicalfacilitators", ήτοι μεσίτες-διαμεσολαβητές ιατρικού τουρισμού), για τους οποίους, αν και επιτελούν κομβική θέση στην δραστηριότητα αυτή, δεν υπάρχει καμία σχετική αναγνώριση ή πρόβλεψη θεσμικής αναγνώρισής τους.

Σημειωτέον, μάλιστα, ότι καμία πρόβλεψη δεν γίνεται ως προς τα πρότυπα ή τους κανόνες δραστηριότητας που θα πρέπει να τηρούνται από τους φορείς ιατρικού τουρισμού και να ελέγχονται και πιστοποιούνται από τους παραπάνω διεθνείς οίκους πιστοποίησης και, συνεπώς, υπάρχει μια "λευκή" ως προς τούτο εξουσιοδότηση του έλληνα νομοθέτη προς τους τρίτους αυτούς φορείς πιστοποίησης, να λένε ό,τι θέλουν και όπως το θέλουν!

Πέρα της ανωτέρω πρόβλεψης, η ΚΥΑ εξαντλείται σε γραφειοκρατικές και άνευ ουσίας ρυθμίσεις για τους φορείς ιατρικου τουρισμού, όπως λ.χ. ότι πρέπει να είναι εγγεγραμμένοι σε ένα μητρώο που τηρεί ο ΕΟΤ, ή ότι πρέπει να διαθέτουν ασφάλιση επαγγελματικής ευθύνης, οι ίδιοι οι φορείς αλλά και οι γιατροί τους, εσωτερικά ή εξωτερικά συνεργαζόμενοι με αυτούς.

Τέλος, μια εσφαλμένη και άστοχη (ή, τουλάχιστον, ατελής) ακόμη πρόβλεψη που γίνεται στην άνω ΚΥΑ, είναι ότι οι πάροχοι ιατρικού τουρισμού, οι οποίοι εκ των πραγμάτων απευθύνονται σε κατοίκους του εξωτερικού και που, ως εκ τούτου, η λειτουργία τους είναι απόλυτα συνυφασμένη με την τουριστική ιδίως προβολή τους στην αλλοδαπή και, μάλιστα, εν όψει του ιδιαίτερα αυξημένου ανταγωνισμού στον χώρο αυτό από αντίστοιχους φορείς στις γείτονες χώρες μας, υπόκεινται, όπως ορίζεται, στις ισχύουσες διατάξεις στην Ελλάδα για την ιατρική διαφήμιση και την ιατρική δεοντολογία, που σημαίνει, δηλαδή, σοβαροί περιορισμοί (αν όχι απαγόρευση) στην προβολή τους!

Γίνεται, συνεπώς, αντιληπτό ότι δεν πρόκειται, ουσιαστικά, για μια υπουργική απόφαση που προωθεί τον ιατρικό τουρισμό στην Ελλάδα, αλλά για ένα άνευρο και άνευ ουσίας νομοθέτημα δήθεν αναπτυξιακής πρωτοβουλίας, που μάλλον δίνει ώθηση σε παράπλευρες εργασίες, παρά στον ίδιο τον αναγκαίο για την χώρα μας ιατρικό τουρισμό.